تشکیل پروفایل در اسکوپوس

پروفایل پژوهشگر در اسکوپوس پایگاه استنادی بزرگ الزویر کارنامه علمی شماست که تولیدات علمی استنادات وابستگی سازمانی و شاخص‌های کلیدی مانند اچ ایندکس را نمایش می‌دهد. مدیریت دقیق این پروفایل برای افزایش دیده شدن تحقیقات و ارزیابی صحیح فعالیت‌های پژوهشی شما حیاتی است و اعتبار علمی‌تان را نمایان می‌سازد.

پروفایل پژوهشگر در اسکوپوس چیست؟

پروفایل پژوهشگر در اسکوپوس به مثابه شناسنامه‌ای علمی برای هر نویسنده و محققی است که آثار او در این پایگاه داده بزرگ نمایه‌سازی شده‌اند. این پروفایل توسط خود اسکوپوس به صورت خودکار و بر اساس مقالات کتاب‌ها فصول کتاب و مقالات کنفرانسی که به نام یک نویسنده منتشر شده‌اند ایجاد و به روزرسانی می‌شود. اطلاعات کلیدی موجود در این پروفایل شامل نام کامل نویسنده با اشکال مختلف نگارشی ممکن وابستگی یا وابستگی‌های سازمانی فعلی و گذشته لیستی جامع از تمامی انتشارات علمی نمایه‌شده در اسکوپوس تعداد کل استنادات دریافتی برای مجموعه آثار و همچنین شاخص‌های ارزیابی علم‌سنجی مانند اچ ایندکس (h-index) است. هدف اصلی از ایجاد این پروفایل‌ها تجمیع آثار یک نویسنده مشخص در یک مکان واحد و ارائه تصویری شفاف و کامل از فعالیت‌ها و دستاوردهای پژوهشی اوست. با توجه به حجم عظیم اطلاعات علمی و تنوع نام‌گذاری نویسندگان این پروفایل‌ها ابزاری ضروری برای تمایز قائل شدن بین پژوهشگران هم‌نام و اطمینان از انتساب صحیح آثار به صاحب آن‌ها محسوب می‌شوند.

علاوه بر موارد ذکر شده پروفایل پژوهشگر ممکن است شامل اطلاعات تماس (در صورت تمایل نویسنده) شناسه ORCID (در صورت اتصال پروفایل) و زمینه‌های موضوعی تخصصی پژوهشگر باشد. این اطلاعات به سایر محققان موسسات و نهادهای ارزیابی کننده کمک می‌کند تا با دقت بیشتری به ارزیابی فعالیت‌های علمی فرد بپردازند همکاران بالقوه را شناسایی کنند و تاثیرگذاری او را در حوزه تخصصی‌اش بسنجند. بنابراین پروفایل اسکوپوس نه تنها یک نمایه آماری از تولیدات علمی است بلکه یک ابزار ارتباطی و هویتی مهم در اکوسیستم پژوهش جهانی محسوب می‌شود.

چرا داشتن پروفایل اسکوپوس برای پژوهشگران مهم است؟

داشتن یک پروفایل دقیق و به‌روز در پایگاه استنادی اسکوپوس برای هر پژوهشگر فعال در عرصه بین‌المللی از اهمیت بالایی برخوردار است. اولاً این پروفایل به افزایش دیده شدن (visibility) آثار علمی شما کمک شایانی می‌کند. هنگامی که مقالات شما در اسکوپوس نمایه‌سازی می‌شوند و به پروفایل شما لینک داده می‌شوند سایر محققان سردبیران مجلات و نهادهای ارزیابی کننده به راحتی می‌توانند تمامی آثار شما را در یکجا مشاهده کنند و از جدیدترین فعالیت‌های پژوهشی شما مطلع شوند. این امر شانس استناد شدن به مقالات شما را افزایش می‌دهد.

ثانیاً پروفایل اسکوپوس ابزاری قدرتمند برای رصد و تحلیل تاثیرگذاری علمی شما فراهم می‌آورد. از طریق این پروفایل می‌توانید تعداد کل استنادات دریافتی استنادات سالانه و شاخص‌های مهمی نظیر اچ ایندکس را به سادگی مشاهده و پیگیری کنید. این شاخص‌ها معیارهای کمی مهمی برای ارزیابی عملکرد پژوهشگران هستند و در فرآیندهایی مانند ارتقاء شغلی درخواست گرنت‌های پژوهشی و استخدام در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی مورد توجه قرار می‌گیرند. داشتن دسترسی آسان و شفاف به این اطلاعات مدیریت مسیر حرفه‌ای پژوهشی شما را تسهیل می‌کند.

علاوه بر این پروفایل اسکوپوس به حل مشکل تشابه اسمی کمک می‌کند. با توجه به وجود پژوهشگران هم‌نام در سراسر جهان پایگاه‌های استنادی ممکن است آثار یک نویسنده را به چندین پروفایل مختلف اختصاص دهند یا آثار نویسندگان مختلف با نام مشابه را در یک پروفایل واحد جمع کنند. مدیریت پروفایل اسکوپوس به شما امکان می‌دهد این خطاها را اصلاح کرده و اطمینان حاصل کنید که تمامی آثار شما به درستی به پروفایل شما منتسب شده و استنادات مربوطه نیز به شما تعلق گرفته است. این دقت در انتساب آثار اعتبار علمی شما را تضمین می‌کند و از تضییع حقوق مادی و معنوی شما جلوگیری می‌نماید.

نحوه ایجاد پروفایل در اسکوپوس

روند ‘ایجاد’ پروفایل در اسکوپوس کمی متفاوت از ساخت یک حساب کاربری در شبکه‌های اجتماعی یا وب‌سایت‌های دیگر است. در واقع اسکوپوس به محض نمایه‌سازی اولین مدرک علمی شما (مانند مقاله مقاله کنفرانسی یا فصل کتاب) به صورت خودکار یک پروفایل اولیه بر اساس اطلاعات موجود در آن مدرک برای شما ایجاد می‌کند. بنابراین شما به ندرت نیاز به ‘ساخت’ پروفایل از صفر دارید بلکه بیشتر با فرآیند ‘یافتن’ ‘تایید’ و ‘مدیریت’ پروفایل خود سروکار خواهید داشت.

آیا اسکوپوس به صورت خودکار پروفایل می‌سازد؟

بله اسکوپوس به صورت خودکار پروفایل پژوهشگران را ایجاد می‌کند. این فرآیند بر اساس اطلاعات نویسندگان موجود در مدارک علمی نمایه‌شده در پایگاه انجام می‌شود. هنگامی که یک مقاله کتاب یا مدرک دیگر با نام شما و وابستگی سازمانی‌تان در یک نشریه یا منبع نمایه‌شده در اسکوپوس منتشر می‌شود سیستم اسکوپوس به طور خودکار این اطلاعات را پردازش کرده و در صورتی که قبلاً پروفایلی با این نام و اطلاعات مرتبط وجود نداشته باشد یک پروفایل جدید ایجاد می‌کند. اگر پروفایلی از قبل وجود داشته باشد سیستم سعی می‌کند مدرک جدید را به پروفایل موجود مرتبط کند. این خودکار بودن باعث شده است که اسکوپوس دارای میلیون‌ها پروفایل نویسنده باشد حتی برای پژوهشگرانی که هرگز به صورت دستی در سایت اسکوپوس ثبت نام نکرده‌اند. با این حال دقت این فرآیند کاملاً به صحت و یکنواختی اطلاعات نویسنده در مدارک منتشر شده بستگی دارد. تفاوت در نگارش نام (مثلاً استفاده از مخفف‌ها املای متفاوت یا عدم یکنواختی در ذکر وابستگی سازمانی) می‌تواند منجر به ایجاد پروفایل‌های تکراری برای یک فرد واحد شود.

پیدا کردن و تایید پروفایل موجود

اولین گام برای مدیریت پروفایل در اسکوپوس پیدا کردن پروفایل یا پروفایل‌هایی است که اسکوپوس به نام شما ایجاد کرده است. برای این کار به صفحه اصلی اسکوپوس مراجعه کرده و از بخش جستجو گزینه ‘Authors’ (نویسندگان) را انتخاب کنید. سپس نام خانوادگی و نام کوچک (یا حرف اول نام کوچک) خود را وارد کنید. وارد کردن وابستگی سازمانی فعلی یا گذشته نیز می‌تواند به محدود کردن نتایج و یافتن دقیق‌تر پروفایل شما کمک کند. نتایج جستجو لیستی از پروفایل‌های نویسندگان را نمایش می‌دهد که با نام شما مطابقت دارند. هر پروفایل شامل اطلاعاتی مانند نام نویسنده وابستگی سازمانی تعداد مدارک و تعداد استنادات است.

پس از پیدا کردن پروفایل(های) مربوط به خود باید آن‌ها را بررسی کنید. روی نام هر پروفایل کلیک کنید تا جزئیات آن شامل لیست مدارک مرتبط با آن پروفایل را مشاهده نمایید. مدارک را بررسی کنید تا مطمئن شوید که واقعاً متعلق به شما هستند. اگر چندین پروفایل با نام شما وجود دارد که هر کدام شامل بخشی از آثار شما هستند به این معنی است که اسکوپوس برای شما پروفایل‌های تکراری ایجاد کرده است. برای مدیریت و ادغام این پروفایل‌ها و همچنین تایید مالکیت پروفایل باید از ابزار ‘Author Feedback Wizard’ (جادوگر بازخورد نویسنده) که در صفحه پروفایل نویسنده قابل دسترسی است استفاده کنید. این ابزار به شما امکان می‌دهد پروفایل خود را تایید کرده مدارک صحیح را به آن اضافه یا مدارک اشتباه را حذف کنید و درخواست ادغام پروفایل‌های تکراری را ارسال نمایید. فرآیند تایید معمولاً شامل اثبات هویت و ارتباط شما با مدارک و وابستگی‌های سازمانی ذکر شده است.

ثبت نام در سایت اسکوپوس برای دسترسی کامل

در حالی که اسکوپوس به صورت خودکار پروفایل نویسنده را ایجاد می‌کند برای دسترسی کامل به قابلیت‌های مدیریت پروفایل تنظیم هشدارها ذخیره جستجوها و بهره‌مندی از امکانات شخصی‌سازی شده نیاز به ثبت نام و ایجاد یک حساب کاربری شخصی در سایت اسکوپوس (یا Elsevier) دارید. این حساب کاربری با پروفایل نویسنده شما مرتبط می‌شود و به شما امکان می‌دهد کنترل بیشتری بر اطلاعات نمایش داده شده داشته باشید. برای ثبت نام به وب‌سایت اسکوپوس مراجعه کرده و گزینه ‘Register’ (ثبت نام) را پیدا کنید. معمولاً نیاز به ارائه یک آدرس ایمیل (ترجیحاً ایمیل دانشگاهی یا سازمانی) و تعیین رمز عبور دارید. اگر قبلاً در سایر پایگاه‌های اطلاعاتی الزویر مانند ScienceDirect حساب کاربری دارید می‌توانید با همان اطلاعات وارد شوید.

پس از ثبت نام و ورود به حساب کاربری خود می‌توانید پروفایل نویسنده خود را پیدا کرده و آن را به حساب کاربری‌تان متصل کنید. این اتصال به شما امکان می‌دهد از طریق بخش مربوط به پروفایل نویسنده در حساب کاربری به ابزارهای مدیریت پروفایل دسترسی پیدا کنید. دسترسی کامل به محتوای مقالات و برخی قابلیت‌های تحلیلی پیشرفته در اسکوپوس معمولاً نیازمند اشتراک سازمانی (مانند اشتراک دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی شما) است اما ثبت نام شخصی برای مدیریت پروفایل و استفاده از ابزارهای بازخورد نویسنده کافی است و امکانات مهمی را در اختیار شما قرار می‌دهد. اطمینان حاصل کنید که اطلاعات حساب کاربری شما (مانند ایمیل) به روز است تا بتوانید ارتباطات لازم با اسکوپوس را دریافت کنید.

مدیریت و ویرایش اطلاعات پروفایل اسکوپوس

پس از پیدا کردن و تایید پروفایل نویسنده خود در اسکوپوس مرحله مهم بعدی مدیریت و به‌روزرسانی مداوم آن است. دقت و صحت اطلاعات در پروفایل شما مستقیماً بر اعتبار علمی و دیده شدن فعالیت‌های پژوهشی‌تان تأثیر می‌گذارد. اسکوپوس ابزارهایی را برای کمک به پژوهشگران در این زمینه فراهم کرده است که اصلی‌ترین آن‌ها همان ‘Author Feedback Wizard’ است. از طریق این ابزار می‌توانید تغییرات لازم را در اطلاعات پروفایل خود اعمال کرده و درخواست‌های مربوط به مدارک و ادغام پروفایل‌ها را ثبت کنید. این فرآیند معمولاً نیازمند بررسی و تأیید توسط تیم پشتیبانی اسکوپوس است.

نحوه ویرایش مشخصات فردی و سازمانی

ویرایش مشخصات فردی مانند نام نویسنده یا تغییر در وابستگی‌های سازمانی از جمله کارهایی است که می‌توانید از طریق ابزار مدیریت پروفایل در اسکوپوس انجام دهید. اگر نام شما به اشکال مختلفی در مقالاتتان ظاهر شده است می‌توانید اشکال مختلف نام خود را در پروفایل ثبت کنید تا اسکوپوس بتواند بهتر آثار شما را شناسایی کند. همچنین اگر وابستگی سازمانی شما تغییر کرده است (مثلاً از یک دانشگاه به دانشگاه دیگر منتقل شده‌اید) می‌توانید وابستگی سازمانی فعلی خود را به‌روزرسانی کرده و وابستگی‌های سازمانی قبلی خود را نیز حفظ کنید. حفظ تاریخچه وابستگی‌های سازمانی مهم است زیرا مدارک شما به وابستگی سازمانی در زمان انتشار مرتبط هستند. برای اعمال این تغییرات معمولاً باید وارد بخش مدیریت پروفایل شده گزینه ویرایش اطلاعات فردی یا سازمانی را انتخاب کرده و اطلاعات جدید را وارد نمایید. ممکن است نیاز به ارائه مدارکی برای تأیید تغییرات به ویژه تغییر نام یا وابستگی سازمانی اصلی داشته باشید. این فرآیند به اسکوپوس کمک می‌کند تا دقت پایگاه داده خود را حفظ کرده و اطلاعات صحیح را به کاربران نمایش دهد.

افزودن یا حذف مدارک مرتبط به پروفایل

یکی از رایج‌ترین نیازهای پژوهشگران در مدیریت پروفایل اسکوپوس اطمینان از صحت لیست مدارک منتسب به آن‌هاست. گاهی اوقات به دلیل خطاهای سیستمی تشابه اسمی یا عدم یکنواختی در اطلاعات نویسنده ممکن است برخی از مدارک شما به پروفایل شما لینک نشده باشند (مدارک گم شده) یا برعکس مدارکی متعلق به نویسندگان دیگر به پروفایل شما اضافه شده باشند (مدارک اشتباه). برای اصلاح این موارد می‌توانید از طریق Author Feedback Wizard اقدام کنید. در این ابزار بخشی برای بررسی مدارک مرتبط با پروفایل شما وجود دارد. می‌توانید مدارک موجود را بازبینی کرده و مدارکی که متعلق به شما نیستند را حذف کنید. همچنین می‌توانید با جستجو در پایگاه اسکوپوس مدارکی که منتشر کرده‌اید اما در پروفایل شما ظاهر نشده‌اند را پیدا کرده و درخواست افزودن آن‌ها به پروفایل خود را ثبت نمایید. در این فرآیند معمولاً نیاز به ارائه جزئیات کامل مدرک (مانند عنوان نویسندگان نام ژورنال سال و DOI) دارید تا تیم اسکوپوس بتواند آن را بررسی و به پروفایل شما اضافه کند. این ویرایش‌ها نقش مهمی در نمایش دقیق تعداد تولیدات علمی و استنادات شما دارند.

ادغام پروفایل‌های تکراری

همانطور که اشاره شد یکی از مشکلاتی که ممکن است برای پژوهشگران در اسکوپوس پیش بیاید ایجاد چندین پروفایل مجزا برای یک فرد واحد است. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که نام نویسنده در انتشارات مختلف به اشکال متفاوتی نوشته شده باشد (مثلاً با حروف اول متفاوت یا املای کمی متفاوت) یا وابستگی سازمانی به صورت‌های گوناگون ذکر شده باشد. وجود پروفایل‌های تکراری باعث پراکندگی آثار و استنادات شما می‌شود و در نتیجه شاخص‌های علم‌سنجی مانند اچ ایندکس را به درستی منعکس نمی‌کند. برای رفع این مشکل اسکوپوس امکان ادغام پروفایل‌های تکراری را فراهم کرده است.

از طریق Author Feedback Wizard می‌توانید پروفایل‌های مختلفی که به نام شما پیدا کرده‌اید را انتخاب کرده و درخواست ادغام آن‌ها را ثبت کنید. در این فرآیند شما به اسکوپوس اعلام می‌کنید که این پروفایل‌های متعدد همگی متعلق به یک شخص هستند و می‌خواهید تمامی مدارک و استنادات مرتبط با آن‌ها در یک پروفایل واحد تجمیع شود. پس از ارسال درخواست تیم اسکوپوس اطلاعات پروفایل‌های انتخاب شده را بررسی کرده و در صورت تأیید آن‌ها را در یک پروفایل اصلی ادغام می‌کند. این کار باعث می‌شود تمامی آثار شما در یک لیست جامع جمع‌آوری شده و شاخص‌های علم‌سنجی شما (مانند تعداد کل مدارک تعداد کل استنادات و اچ ایندکس) به درستی محاسبه و نمایش داده شوند. ادغام پروفایل‌ها یک گام حیاتی برای اطمینان از نمایش دقیق و کامل کارنامه علمی شما در اسکوپوس است.

شاخص‌های کلیدی در پروفایل اسکوپوس

پروفایل پژوهشگر در اسکوپوس فراتر از یک لیست ساده از انتشارات است و شامل شاخص‌های علم‌سنجی مهمی است که نمایانگر میزان فعالیت بهره‌وری و تاثیرگذاری علمی نویسنده هستند. این شاخص‌ها ابزارهای کمی ارزشمندی برای ارزیابی عملکرد پژوهشگران در مقایسه با همکارانشان در یک حوزه تخصصی یا در طول زمان فراهم می‌آورند. دو مورد از مهم‌ترین و پرکاربردترین این شاخص‌ها شاخص اچ ایندکس و تعداد استنادات دریافتی هستند که در پروفایل هر نویسنده در اسکوپوس به وضوح نمایش داده می‌شوند.

آشنایی با شاخص اچ ایندکس

شاخص اچ ایندکس (h-index) که توسط فیزیکدان آمریکایی خورخه هیرش معرفی شد یکی از شناخته‌شده‌ترین معیارهای ترکیبی برای ارزیابی کمی بهره‌وری و تاثیرگذاری علمی پژوهشگران است. این شاخص با در نظر گرفتن همزمان تعداد مقالات منتشر شده توسط یک فرد و تعداد دفعات استناد شدن به آن مقالات محاسبه می‌شود. به بیان ساده اچ ایندکس یک پژوهشگر برابر با عدد ‘h’ است اگر ‘h’ تعداد مقالاتی از او باشد که به هر کدام حداقل ‘h’ بار استناد شده است و سایر مقالات او کمتر از ‘h’ بار استناد شده باشند. به عنوان مثال اگر اچ ایندکس شما ۱۰ باشد به این معنی است که شما حداقل ۱۰ مقاله دارید که به هر یک از آن‌ها حداقل ۱۰ بار استناد شده است. مقالات دیگر شما ممکن است کمتر از ۱۰ استناد داشته باشند.

اچ ایندکس مزیت این را دارد که هم کمیت (تعداد مقالات) و هم کیفیت (تأثیرگذاری مقالات بر اساس استنادات) را در نظر می‌گیرد. این شاخص به محققان کمک می‌کند تا خود را با همکارانشان در یک رشته مقایسه کنند و مسیر رشد علمی خود را پیگیری نمایند. در اسکوپوس اچ ایندکس به صورت پویا بر اساس مدارک نمایه‌شده و استنادات دریافتی محاسبه و به‌روزرسانی می‌شود و در صفحه پروفایل هر نویسنده قابل مشاهده است. همچنین اسکوپوس امکان مشاهده نمودار تغییرات اچ ایندکس در طول زمان را نیز فراهم می‌کند.

مشاهده تعداد استنادات و تولیدات علمی

پروفایل اسکوپوس به شما امکان می‌دهد تا به سادگی تعداد کل تولیدات علمی نمایه‌شده به نام خود و همچنین تعداد کل استنادات دریافتی برای مجموعه آثار خود را مشاهده کنید. بخش ‘Documents’ (مدارک) در پروفایل نویسنده لیستی جامع از تمامی مقالات مقالات کنفرانسی فصول کتاب و سایر مدارک علمی شما را که در اسکوپوس نمایه‌سازی شده‌اند نمایش می‌دهد. در کنار هر مدرک تعداد دفعات استناد شدن به آن مدرک به صورت جداگانه نیز مشخص شده است. همچنین در بالای صفحه پروفایل تعداد کل مدارک و تعداد کل استنادات دریافتی برای تمامی آثار شما به صورت مجموع نمایش داده می‌شود.

علاوه بر تعداد کل اسکوپوس ابزارهای تحلیلی برای بررسی جزئیات استنادات نیز ارائه می‌دهد. شما می‌توانید نمودار استنادات دریافتی سالانه را مشاهده کنید تا روند تاثیرگذاری خود را در طول زمان بسنجید. همچنین با کلیک بر روی تعداد استنادات یک مدرک خاص می‌توانید لیستی از مقالاتی که به آن مدرک استناد کرده‌اند را مشاهده کنید. این قابلیت به شما کمک می‌کند تا با پژوهشگران و کارهای مرتبط در حوزه خود آشنا شوید و شبکه علمی خود را گسترش دهید. مشاهده دقیق تعداد تولیدات علمی و استنادات ابزاری ضروری برای ارزیابی عملکرد پژوهشی تهیه رزومه علمی و ارائه گزارش‌های پژوهشی است.

چگونه بفهمم که در اسکوپوس پروفایل دارم یا خیر؟

برای اطلاع از داشتن پروفایل در اسکوپوس به صفحه جستجوی نویسندگان در سایت اسکوپوس مراجعه کرده و نام خود را جستجو کنید. نتایج نشان می‌دهد که آیا پروفایلی با نام شما ایجاد شده است یا خیر.

برای تایید پروفایل اسکوپوس به چه اطلاعاتی نیاز دارم؟

برای تایید پروفایل معمولاً به اطلاعاتی نظیر نام کامل وابستگی سازمانی فعلی و گذشته و جزئیات مدارک علمی منتشر شده خود نیاز دارید تا مالکیت خود را اثبات کنید.

اگر اسکوپوس چندین پروفایل با نام من ایجاد کرده باشد چه باید کرد؟

در صورت وجود پروفایل‌های تکراری باید از طریق ابزار Author Feedback Wizard در اسکوپوس درخواست ادغام آن‌ها را ارسال کنید تا تمامی آثار شما در یک پروفایل واحد جمع شوند.

آیا امکان تغییر وابستگی سازمانی در پروفایل اسکوپوس وجود دارد؟

بله از طریق ابزار مدیریت پروفایل (Author Feedback Wizard) می‌توانید وابستگی سازمانی فعلی خود را به‌روزرسانی کرده و تاریخچه وابستگی‌های قبلی را نیز حفظ کنید.

هزینه تشکیل یا مدیریت پروفایل در اسکوپوس چقدر است؟

تشکیل خودکار پروفایل توسط اسکوپوس و همچنین امکان مدیریت و ویرایش آن از طریق Author Feedback Wizard برای پژوهشگران رایگان است. دسترسی کامل به محتوا نیازمند اشتراک است.