توضیح مشاور حقوقی «گناه فرشته» درباره سکانس جنجالی سریال

ایکسل نوشت: «گناه فرشته» یک سریال درام اجتماعی است که به نویسندگی و کارگردانی حامد عنقا ساخته شده است و از ابتدای دی ماه امسال در شبکه نمایش خانگی (مجله ایکسل) منتشر شده است. شهاب حسینی، پردیس پورعابدینی، امیر آقایی، لادن مستوفی، مهدی سلطانی، بهروز رضوی، پردیس پورعابدینی، سیدمهرداد ضیایی، آشا محرابی، فخرالدین صدیق شریف، دیبا زاهدی و نفس بازغی بازیگران «گناه فرشته» هستند.

متن یادداشت مشاور حقوقی سریال «گناه فرشته» را در زیر می خوانید:

«تبلور آرزوهای وکلا در بستر درام!

قابل پیش بینی بود که از زمان پخش اولین قسمت سریال «گناه فرشته» حجم گسترده ای از نظرات مختلف را در تایید یا نقد آن، از سوی حقوقدانان و علی الخصوص وکلای دادگستری، شاهد باشیم؛ چراکه علاوه بر سوژه اصلیِ سریال، نقش اول آن یک وکیل دادگستری است و از سوی دیگر از آنجایی که نگارنده، درخصوص بخش هایی از فیلم نامه در خصوص مسایل حقوقی طرف مشورت نویسنده و کارگردان بودم، طبیعی است از سوی همکاران خود مورد خطاب و مرجع سوال های متعددی قرار گیرم.

درخصوصِ آن دسته از فیلم ها و سریال هایی که مضمون حقوقی و قضایی دارد، به جهتِ دارا بودن مخاطب عام، این احتمال متصور است که برخی مسایل حقوقی به اشتباه در جامعه انعکاس یابد. به منظور جلوگیری از این اتفاق، نویسندگان و کارگردان های این نوع فیلم ها و سریال ها سوالات خود را با متخصصان امر مطرح می کنند که خوشبختانه در سال های اخیر این موضوع یعنی دقت در امور حقوقی فیلم ها گسترش قابل توجهی یافته است.

سوالات اصلی نویسنده در این نوع آثار (یا لااقل در سریال گناه فرشته) مربوط است به امور اساسی حقوقی از جمله صلاحیت دادگاه ها، شکل رسیدگی و تعدد قضات و نیز مواد قانونی مورد نظر و مستند در فیلم نامه که مشاور حقوقی پس از طرح سوال، پاسخ آنها را ارایه می کند. طبیعتا در این زمینه مشاور حقوقی اساساً نقشی در نگارش فیلم نامه، دیالوگها و سکانس های آن ندارد.

در «گناه فرشته» موضوعی که مورد سوال بسیاری از وکلا بوده، مسیله عدم تطابق برخی سکانس ها با واقعیت موجود در زندگیِ حرفه ای و اجتماعیِ وکلاست. به عنوان نمونه، این سوال مطرح شده که کدام مجتمع قضایی دارای پارکینگ اختصاصی برای وکلا است؟ یا اینکه همه می دانیم وکلا برای ورود و خروج به مراجع قضایی و یا زندان ها ضمن بازرسی بدنی، بعضاً با موانعِ اداری نیز مواجه می شوند، پس چگونه در این سریال به نحو دیگری این مسایل به نمایش گذاشته شده و وکیل تنها با ارایه کارت شناساییِ خود موفق به ورود در زندان و ملاقاتِ موکل خود می شود.

یا اینکه در وضعیت اقتصادیِ کنونی، بسیاری از وکلا بخصوص وکلای جوان از تمکن مالی مانند آنچه در سریال و زندگیِ وکیلِ نقش اولِ آن نمایش گذاشته شده برخوردار نیستند.

در پاسخ به این سوالات و موارد مشابه باید گفت داستان، درام و فیلم، محلی است برای بیان آرزوها. آرزوهایی که البته شاید در حوزه جغرافیای این سرزمین نامش آرزوست، در حالی که در ممالک دیگر ممکن است از بدیهیات باشد. از قضا، نویسنده «گناه فرشته» خود از فارغ التحصیلان رشته حقوق است و با بسیاری از دغدغه های قشر وکلا آشنا. او به خوبی می داند که وکلا در مراجع قضایی پارکینگ اختصاصی ندارند، می داند که ورود و خروج وکلا به دادگستری، همراه با بازرسی بدنی است، می داند که وکلا برای ملاقات با موکلِ زندانی، باید مراحل اداری مختلفی را طی کنند اما آرزو دارد که ای کاش چنین نبود، ای کاش وکلا در مراجع قضایی دارای پارکینگ اختصاصی بودند، ای کاش کارت شناسایی وکیل کافی برای ورود به هر مرجع قضایی و مرتبط با آن بود و ای کاش همه وکلا از تمکن مالی خوبی برخوردار بودند و آرزوهایِ دیگر از این دست که تمام این آرزوهایِ خود را در قالب سریالی ساخته و به منصه ی ظهور رسانده است.

پس فراموش نکنیم سریال هایی از این دست، در قالب داستان و درام است و نه مستند. به تعریف دیگر، این آثار مستندی از زندگی وکلا نبوده و قرار نیست تماماً آنچه در واقعیت اتفاق می افتد را به نمایش بگذارد، بلکه محلی است که با استفاده از ابزار هنر، می توان آرزوهای خود را فریاد زد و امیدوار بود زمانی محقق شوند و طبعاً هم نمی توان به نویسنده خرده گرفت که چرا چنین آرزوهایی دارد.

بعد از بیان مطالب فوق که امیدوارم برخی سوالاتِ همکارانِ وکیل را مرتفع ساخته باشد، شایسته است توضیح مختصری درخصوص یکی از سکانس های مهم سریال «گناه فرشته» که مبتنی بر مقررات قانونی است داشته باشم تا اگر ابهامی برای مخاطبان غیرحقوقی در این زمینه وجود دارد، مرتفع شود.

در قسمتی از سریال به موادی از قانون مجازات اسلامی استناد شده است، با این مضمون و محتوا که چنانچه دو نفر در فواصل زمانی مختلف به قتل یک نفر اقرار کنند و این اقاریر به نحوی باشد که قاضی احتمال تبانی بین آن ها را ندهد قصاص از هر دوی آنها ساقط می شود.

شایان ذکر است که منشاء این مقرره، مقتبس از فقه اسلامی است که البته درخصوص آن میان فقها هم اختلاف نظر فراوانی وجود دارد؛ به نحوی که این اختلاف نظر حتی در قانون سابق مجازات اسلامی و قانون جدید نیز به خوبی مشخص شده؛ چراکه پرداختِ دیه در این مورد قبلاً بر عهده بیت المال گذاشته شده بود ولی اکنون بر عهده اقرارکنندگانِ به قتل و ولیّ دم را مخیّر به اخذ آن از یکی از اقرارکنندگان کرده است و لازم به ذکر است تحقق و اعمال برخی مقررات مانند این مقرره، شاید بسیار نادر باشد و طی سالیان طولانی حتی یک مورد هم نباشد اما از آنجایی که جزو قوانین موضوعه کشور است و از طرف دیگر جذابیت قابل توجهی برای فیلم نامه دارد، استفاده و استناد به آن ها برای نگارش فیلم نامه، کاری مبتکرانه و قابل تقدیر است.»

توضیح مشاور حقوقی «گناه فرشته» درباره سکانس جنجالی سریال