خلاصه کتاب به ترس هایم سلام می کنم ( نویسنده مجتبی تجلی )

کتاب «به ترس هایم سلام می کنم» اثر مجتبی تجلی، یک مجموعه داستان حسابی است که شما را به سفری عمیق در دل دغدغه های انسانی، فلسفی و حتی روان شناختی می برد. این کتاب برای کسانی که دوست دارند قبل از شیرجه زدن به دنیای یک کتاب، یک نقشه راه خوب داشته باشند و با ماهیت کلی و داستان های جزئی آن آشنا شوند، حسابی به کار می آید.

تصور کنید نشسته اید کنار یک دوست قدیمی و دارید با هم درباره زندگی و پیچیدگی هاش گپ می زنید. «به ترس هایم سلام می کنم» دقیقاً همچین حسی به آدم می ده. مجتبی تجلی، نویسنده این مجموعه، با زبانی شیوا و البته کمی پیچیده، ما رو با خودش به دنیایی می بره که شاید اولش یه کم گیج کننده به نظر بیاد، ولی کم کم می فهمی که این پیچیدگی ها، همش به خاطر عمق موضوعاتیه که داره مطرح می کنه. این کتاب قرار نیست لقمه آماده بهت بده؛ بلکه تو رو به چالش می کشه تا خودت هم فکر کنی، هم بازخوانی کنی و هم با شخصیت هاش همراه بشی. شاید خیلی وقت ها کتاب ها رو فقط می خونیم که داستانشون رو بگیریم، اما این یکی فرق داره. قراره فکرت رو درگیر کنه و نذاره راحت از کنارش رد بشی.

آشنایی با کتابی که شما را به چالش می کشد

کتاب «به ترس هایم سلام می کنم» فقط یک مجموعه داستان ساده نیست؛ اون بیشتر شبیه به یک آینه عمل می کنه که دغدغه های ذهنی و درونی ما انسان ها رو نشون می ده. مجتبی تجلی تو این کتاب دست گذاشته روی موضوعاتی مثل ترس، هویت، مرگ، معنای زندگی، تقابل بین خوبی و بدی و حتی اون ارتباط عمیقی که ما با تاریخ و طبیعت پیرامونمون، مخصوصاً کویر و قنات داریم. این ها دیگه فقط کلمه نیستن، ریشه هایی هستن که از خاک قصبه گناباد و قلب قناتی مثل گیسور جوونه زدن.

همونطور که تجلی خودش هم گفته، این کتاب شاید کمی پیچیده به نظر بیاد. اما این پیچیدگی عمدی نیست؛ بلکه از دل موضوعات و بن مایه های عمیقش بیرون اومده. مثل یک معمای ادبی می مونه که تو رو به فکر وامی داره. قرار نیست همه چیز رو به صورت آماده و دم دستی بهت بده، بلکه ازت می خواد که خودت هم کنجکاوی کنی، بخونی و دوباره بخونی تا لایه های پنهانش رو کشف کنی. این یعنی یک جور تعامل فعال با کتاب، نه فقط یه خوندن ساده و سرسری. این مجموعه شامل ۶ داستانه که هر کدومشون به نحوی شما رو با یک وجه از هستی و درونیات انسان درگیر می کنه.

مجتبی تجلی: نویسنده ای از جنس دغدغه های عمیق

مجتبی تجلی، اسمی که شاید برای همه شناخته شده نباشه، اما تو دنیای ادبیات معاصر ایران جایگاه خاصی داره. اون نه تنها یک نویسنده ست، بلکه انگار یک فیلسوف و انسان شناس هم هست که قلمش رو وسیله کرده تا دغدغه های فکری و عمیقش رو به ما منتقل کنه. آثار تجلی معمولاً پر از لایه های فلسفی و انسان شناسانه هستن که مخاطب رو به فکر فرو می برن و اونو وادار به کندوکاو درونی می کنن.

سبک نوشتاری تجلی رو می شه «چالش برانگیز» دونست. اون از دیالوگ ها و مونولوگ ها به خوبی استفاده می کنه تا اتمسفر داستان رو سنگین تر و معناگرا تر کنه. شاید بعضی ها بگن سخته، اما همین سختی، عمق و ماندگاری به اثر می بخشه. چیزی که خیلی جالبه، ارتباط عمیق آثارش با زادگاهشه. مجتبی تجلی دل بسته قنات و کویر گناباد هست و این دل بستگی رو به خوبی تو داستان هاش نشون می ده. حتی بخشی از عواید فروش کتاب «به ترس هایم سلام می کنم» هم به قنات کی خسرو گناباد اهدا شده که نشون دهنده تعهدش به ریشه ها و میراث فرهنگیه.

سفری به دل مفاهیم: ترس، هویت و کویر در به ترس هایم سلام می کنم

وقتی اسم «به ترس هایم سلام می کنم» میاد، ناخودآگاه اولین چیزی که به ذهن می رسه، «ترس» هست. اما این ترس فقط یه حس زودگذر نیست؛ بلکه یک مفهوم عمیق تره که تو لایه های مختلف داستان ها خودشو نشون می ده. داستان های این مجموعه، هر کدوم یک دریچه به سمت یک مفهوم اساسی باز می کنن. مفاهیمی مثل هویت، مواجهه با خود، مرگ و زندگی، خیر و شر، و اون ارتباط پیچیده ای که ما با تاریخ و طبیعت، به خصوص کویر و قنات داریم.

تجلی با استفاده از روایت های چالش برانگیز، کاری می کنه که خواننده دائم از خودش سوال بپرسه. دیالوگ ها تو این کتاب نقش خیلی پررنگی دارن. انگار شخصیت ها دارن با همدیگه و با خود خواننده حرف می زنن و اون رو درگیر یک گفت وگوی بی پایان می کنن. استفاده از نمادها هم خیلی هوشمندانه ست. قنات، کویر، حتی سگ ولگرد، همگی نمادهایی هستن که معناهای عمیق تری رو با خودشون حمل می کنن. این ترکیب، «به ترس هایم سلام می کنم» رو تبدیل به اثری کرده که نه تنها می خونیش، بلکه تجربه اش می کنی.

در دنیای «به ترس هایم سلام می کنم»، هر داستان یک پنجره است به سوی درونیات انسان، جایی که ترس ها، هویت ها و معنای زندگی در هم تنیده می شوند.

داستان به داستان: غواصی در دنیای به ترس هایم سلام می کنم

حالا وقتشه که کمی عمیق تر به هر کدوم از داستان های این مجموعه سر بزنیم و ببینیم مجتبی تجلی چه حرف هایی برای گفتن داره.

سوق تاریک: جایی که تاریخ و هویت درهم می آمیزند

داستان اول مجموعه، «سوق تاریک»، با یک حال و هوای تاریخی شروع میشه. داستان دو مرد از دو زمان متفاوت رو روایت می کنه که تو قنات قدیمی گیسور به طور اتفاقی و همزمان با هم روبرو میشن. این عدم همزمانی، یک گسست زمانی رو ایجاد می کنه که نویسنده با هوشمندی ازش استفاده کرده تا داستان فراموش شده این دو نفر رو روایت کنه. یکی «مندلی نوقابی»، یک سردار دادخواه که جلوی ظلم و بیداد حکومتی ها می ایسته، و اون یکی «علیرضا شورابی»، یک راهزن که مردم از شرش در امان نیستن. دیالوگ هایی که بین این دو نفر رد و بدل میشه، هر چند محدود، اما اطلاعات خوبی به مخاطب می ده.

انتخاب قنات گیسور برای این داستان خیلی فکر شده بوده. این قنات یک موقعیت جغرافیایی و تاریخی مهم داره و نماد میراث فرهنگی و ریشه هاست. تو این داستان می بینیم که چطور مفاهیمی مثل عدالت و یاغی گری، هویت و سرنوشت، در بستر تاریخ و در دل یک مکان خاص، به چالش کشیده میشن. سوالی که پیش میاد اینه که چقدر از هویت ما رو تاریخ و جغرافیامون شکل می ده؟ و چطور ممکنه در گذر زمان، افراد با هم اشتباه گرفته بشن، حتی اگه یکی قهرمان باشه و دیگری راهزن؟

وقتی سه نفر بودیم: ابهام در تار و پود واقعیت

داستان دوم، «وقتی سه نفر بودیم»، شما رو وارد یک فضای ابهام آلود و دیالوگ محور می کنه. روایت از زاویه دید سوم شخص جمع انجام می شه و تقریباً تمام اطلاعاتی که به دست میاریم، از طریق همین دیالوگ های بین سه مرد جوان منتقل میشه. چیزی که این داستان رو کمی سخت خوان می کنه، محدود بودن اطلاعات متنیه. خواننده با پراکنده گویی های این سه نفر مواجه میشه و متوجه میشه که اختلاف نظر بینشون سر اینه که آیا یک اتفاق خاص اونجا افتاده یا نه.

این داستان شما رو با عدم قطعیت و پرسش های بی پاسخ روبرو می کنه. انگار نویسنده عمداً نمی خواد همه گره ها رو باز کنه و شما رو با یک سوال مهم در پایان داستان تنها می ذاره. اینجا وظیفه نویسنده این نیست که همه معماهای بشریت رو حل کنه، بلکه هدفش اینه که تو رو به فکر واداره و نشون بده که چقدر اطلاعات ما از وقایع، می تونه محدود و ناقص باشه و چقدر ممکنه حقایق در میان این محدودیت ها پنهان بمانند.

به ترس هایم سلام می کنم: نبرد با وسواس و رهایی از بندها

سومین داستان که اسم مجموعه هم از اون گرفته شده، «به ترس هایم سلام می کنم»، داستان عرفان رو روایت می کنه. عرفان، شخصیتی منفعل داره که بعد از یک ناکامی عشقی تو دوران نوجوانی، حسابی افسرده و سرخورده میشه. مادر و اطرافیانش بهش پیشنهاد میدن که بیشتر به خدا رو بیاره تا از این وضعیت نجات پیدا کنه. اما این جستجو برای رهایی، عرفان رو به ورطه وسواس فکری می کشونه.

او شروع می کنه به انجام یک سری رفتارهای تکراری و آیینی تا به قول خودش به نوعی وصل برسه، اما این افراط کاری باعث میشه که تبدیل به سوژه تمسخر دوستاش بشه. این داستان به خوبی نشون می ده که چطور یک جستجوی معنوی می تونه از مسیر خودش خارج بشه و به یک اسارت ذهنی تبدیل بشه. اینجا تجلی دست می ذاره روی مفاهیمی مثل افسردگی، درماندگی، جنون و اون جستجوی بی پایان برای پیدا کردن راهی برای رهایی از دردهای درونی. داستان از زاویه دید سوم شخص و به شیوه دیالوگ محور روایت می شه و خواننده رو با عمق مشکلات روحی عرفان آشنا می کنه.

فغو: وقتی درد جسم آینه روح می شود

داستان «فغو» یکی از عمیق ترین و پیچیده ترین داستان های این مجموعه ست و از زاویه دید اول شخص جمع روایت میشه، هرچند بیشتر شبیه به یک مونولوگ درونیه. داستان درباره مردیه که بعد از مرگ همسرش دچار یک فروپاشی روانی میشه. در ظاهر، اون یک کارمند وظیفه شناس و فردی آرام و متین بین همکاران و همسایه هاست، اما در درون، روح و روانش حسابی سرگشته و پریشونه. اون تصمیم می گیره برای تسکین دردهای روحی و روانیش، درد جسمی رو تجربه کنه و اینطور یک تعادل بین روح و جسمش برقرار کنه.

در اینجا، نویسنده به مقوله «من-خود» یونگ نگاهی متفاوت داره. در داستان، «من» (یا همون وجدان و ناخودآگاه بیدار و آگاه) سعی داره مرد رو از آزار جسمش منع کنه. اما «من» و «خود» در این داستان به دو فرد مجزا تبدیل میشن و خواننده از طریق دیالوگ های بین این دو وجه وجودی، به اتفاقات اشراف پیدا می کنه. این مرد، یک سگ ولگرد رو به انباری مجتمع محل سکونتش می بره و خودش رو با زنجیر به ستونی می بنده و سر دیگه زنجیر رو به گردن سگ می بنده. سگ برای رسیدن به آب و غذا خودشو جلو می کشه و زنجیره ها دور مرد محکم و محکم تر میشن.

این داستان از منظر روانشناسی پتانسیل زیادی برای بررسی ساختاری داره. نظریه «گوستاو یونگ» درباره فرآیند «من» و «خود» و رویارویی اون ها رو «نبرد نجات» می نامند و این داستان به خوبی این مفهوم رو به تصویر می کشه. این یکی از آن داستان هایی است که شما را به عمیق ترین لایه های ذهن و روان بشر می برد و به پرسش هایی درباره درد، رهایی و هویت می پردازد.

آواز در دامنه تنهایی: موسیقی، آفرینش و جوهر هستی

داستان «آواز در دامنه تنهایی» بیشتر شبیه یک دل نوشته می مونه تا یک داستان سنتی، و با راوی سوم شخص روایت می شه. این داستان هم به شدت دیالوگ محوره و گفت وگویی بین دو نفره که محوریتش موسیقیه. یکی از این دو نفر معتقده که اول خلقت موسیقی بود و بعد کلمه اومد. یعنی به موسیقی نه فقط به عنوان یک هنر، بلکه به عنوان جوهره اصلی آفرینش نگاه می کنه. این دیدگاه، موسیقی رو فراتر از یک سرگرمی یا بیان احساسات می بره و اون رو به هستی و وجود گره می زنه.

این داستان مفاهیمی مثل هنر، موسیقی، آفرینش و تنهایی رو مطرح می کنه. اینجا شاید با داستانی به معنای رایج کلمه روبرو نباشیم، بلکه با یک تبادل فکری عمیق مواجهیم که خواننده رو به تأمل در نقش هنر در زندگی و هستی وادار می کنه. اگر به دنبال معنای عمیق تری از موسیقی و ارتباط اون با آفرینش هستید، این بخش از کتاب حسابی شما رو درگیر می کنه.

ریشه ها: تمثیل زمان، گذشته و هستی

آخرین داستان مجموعه، «ریشه ها»، با یک راوی شگفت انگیز شروع می شه: یک درخت کهنسال که با درختچه های کوچک تر حرف می زنه و برای اون ها از گذشته ها می گه. این داستان یک تمثیل زیبا و عمیقه که به مفاهیم زمان، ریشه ها، میراث و هستی می پردازه. درخت کهنسال، نماد تاریخ و تجربه، دانایی و پایداریه که داستان های گذشته رو به نسل جدید منتقل می کنه.

البته، نقدها نشون میدن که شاید ایجاز بیش از حد در این داستان و داستان قبلی، باعث شده که متن کمی گنگ و الکن از ابراز کامل مفاهیم باقی بمونه. بعضی ها معتقدن این دو داستان آخر در حد یک «اسکیس» یا طرح اولیه باقی موندن و نیاز به پرداخت بیشتری داشتن. اما با وجود این کاستی ها، همین داستان های کوتاه و تمثیلی هم نشون دهنده استعداد و خلاقیت نویسنده هستن که می تونه در آینده آثار قوی تری رو خلق کنه. این داستان کوچیک، اما پرمعنا، ما رو به فکر می اندازه که چقدر ریشه های ما، گذشته ما و میراثی که از گذشتگان به ما رسیده، در شکل گیری هویت کنونی ما نقش دارن.

چرا به ترس هایم سلام می کنم باید خوانده شود؟

بعد از اینکه یک نگاه کلی به داستان های این مجموعه انداختیم، شاید این سوال پیش بیاد که چرا اصلاً باید این کتاب رو بخونیم؟ چه چیزی «به ترس هایم سلام می کنم» رو از بقیه کتاب ها متمایز می کنه؟

اول از همه، عمق فلسفی این کتابه. تجلی نه تنها داستان تعریف می کنه، بلکه ما رو به فکر فرو می بره. اون دغدغه هایی رو مطرح می کنه که ممکنه هر کدوم از ما در زندگی باهاشون درگیر باشیم: ترس، هویت، معنا، مرگ. این کتاب فقط سرگرمی نیست؛ یک جور تأمل و خودشناسیه. به خصوص داستان «فغو» که از منظر روانشناسی، به خصوص با نگاه به نظریه یونگ، حسابی تازگی و نوآوری داره و می تونه برای علاقه مندان به این حوزه خیلی جذاب باشه.

دومین نکته مهم، نقش پررنگ مکان و فرهنگ بومی تو این داستان هاست. گناباد، قنات گیسور، کویر… اینا فقط پس زمینه های داستان نیستن؛ بلکه بخشی از شخصیت ها و هویت اون ها رو شکل می دن. این کتاب نه تنها داستان گوی دغدغه های جهانی انسانه، بلکه به خوبی ارتباطش رو با فرهنگ و ادبیات بومی ایران حفظ کرده و یک جور اصالت خاصی به اثر میده. این برای کسانی که به داستان های منطقه ای و با حال و هوای خاص اقلیم ایران علاقه دارن، یک مزیت بزرگه.

البته، باید بگم که خوندن این کتاب شاید برای همه راحت نباشه. پیچیدگی زبان و ایجاز در بعضی از داستان ها ممکنه خواننده رو به چالش بکشه. اما دقیقاً همین چالش، باعث میشه که وقتی کتاب رو تموم می کنید، احساس عمیق تری از درک و تأمل داشته باشید. این کتاب مثل یک رمان سطحی نیست که راحت ازش رد بشید؛ بلکه ازتون می خواد که وقت بذارید، فکر کنید و باهاش زندگی کنید.

نظر اهل نظر: بازتاب ها و دیدگاه ها

یک اثر ادبی قوی، معمولاً نظرهای مختلفی رو برمی انگیزه و «به ترس هایم سلام می کنم» هم از این قاعده مستثنی نیست. منتقدان و خوانندگان، هر کدوم از زاویه دید خودشون به این کتاب نگاه کردن و بازخوردهای متنوعی رو ازش ارائه دادن. مثلاً، کیانوش کیارس در یادداشت خودش روی این مجموعه، به نکات مهمی اشاره کرده. اون از بن مایه های تاریخی و روان شناختی داستان ها حرف زده و به دقت زاویه دید و شیوه روایت هر کدوم رو بررسی کرده.

همونطور که دیدیم، بعضی منتقدان ممکنه به ایجاز بیش از حد در برخی داستان ها اشاره کنن و بگن که این ایجاز، گاهی باعث شده که مفاهیم به طور کامل منتقل نشن. اما در مقابل، همین ایجاز می تونه برای برخی خوانندگان جذاب باشه و اون ها رو به تأمل بیشتر وادار کنه. در مجموع، چیزی که واضحه، اینه که این کتاب یک اثر «چالش برانگیزه» و مثل هر اثر عمیق و تفکربرانگیزی، دیدگاه های متفاوتی رو به همراه داشته. این تنوع دیدگاه ها خودش نشون دهنده ارزش و اهمیتیه که این کتاب در محافل ادبی داره و بحث های زیادی رو به وجود آورده.

در آخر: قدم در راهی تازه با به ترس هایم سلام می کنم

خب، رسیدیم به آخر این سفر طولانی به دنیای کتاب «به ترس هایم سلام می کنم» نوشته مجتبی تجلی. امیدوارم که این خلاصه و تحلیلی که از این مجموعه داستان ارائه دادم، تونسته باشه یک دید کلی و جامع بهتون بده و شما رو با دغدغه ها و لایه های عمیق این اثر آشنا کنه. همونطور که گفتم، این کتاب فقط یک سرگرمی نیست؛ بیشتر یک جور دعوت به تأمل و خودشناسایه.

اگر اهل ادبیات هستید، اگر به مفاهیم فلسفی و انسان شناختی علاقه دارید، یا حتی اگر فقط دنبال یک داستان متفاوت و عمیق می گردید که شما رو به چالش بکشه، شدیداً پیشنهاد می کنم که خود کتاب «به ترس هایم سلام می کنم» رو بخونید. هیچ خلاصه ای نمی تونه جای تجربه مستقیم خوندن یک اثر ادبی رو بگیره. با خوندن این کتاب، نه تنها با یکی از نویسنده های خوش قلم و متفکر ادبیات معاصر ایران آشنا می شید، بلکه خودتون رو در یک سفر درونی عمیق قرار می دید. اجازه بدید ترس هاتون رو بشناسید و بهشون سلام کنید. شاید همین قدم، شروع یک راه تازه در درک خودتون و دنیای اطرافتون باشه.