خلاصه کتاب تناقض انتخاب: چرا بیشتر کمتر است؟ ( نویسنده بری شوارتز )

آیا تا به حال با وجود انبوهی از گزینه ها، احساس سردرگمی یا حتی نارضایتی کرده اید؟ این دقیقاً همان تناقض انتخاب است که بری شوارتز در کتابش توضیح می دهد چرا آزادی بیش از حد می تواند شادی ما را کم کند و ما را دچار دردسر کند. بری شوارتز، روانشناس برجسته، تو این کتاب حسابی دست می ذاره رو نقطه ی حساس زندگی مدرن ما. اون میگه که ما فکر می کنیم هرچی انتخاب بیشتری داشته باشیم، خوشبخت تر و راضی تر خواهیم بود، ولی حقیقت اینه که اغلب اوقات، بیشتر، کمتره. یعنی انتخاب های زیاد، به جای اینکه زندگی رو آسون تر کنن، حسابی پیچیده ترش می کنن و تهش می بینیم که نه تنها شادتر نیستیم، بلکه استرس و پشیمونی هم بهمون اضافه شده.

این مقاله یه خلاصه از همه ی اون چیزای مهمیه که شوارتز تو کتابش گفته. می خوایم ببینیم چرا این همه انتخاب، به جای خوشبختی، حسابی آدمو کلافه می کنه و چطوری می تونیم این تناقض رو تو زندگی خودمون مدیریت کنیم. پس اگه شما هم گاهی وقتا جلو قفسه ی پر از محصولات سوپرمارکت گیج می شید، یا انتخاب یه رستوران ساده براتون تبدیل به یه چالش بزرگ میشه، این مقاله حسابی به دردتون می خوره. قراره با هم نگاهی بندازیم به دلایل این سردرگمی و راهکارهایی که شوارتز برای یه زندگی آروم تر و راضی تر پیشنهاد می کنه.

چقدر انتخاب زیاد شده، واقعاً؟!

اگه یه نگاهی به دور و بر خودمون بندازیم، می بینیم که گزینه ها مثل قارچ بعد از بارون، همه جا سبز شدن! انگار هرچیزی که قبلاً محدود و ساده بود، حالا به یه لیست بلندبالا از انتخاب ها تبدیل شده. یادتونه یه زمانی چقدر راحت بودیم؟ مثلاً برای خرید یه جوراب، نهایتاً سه تا رنگ بیشتر نبود، ولی الان باید از بین هزار تا مدل و طرح و رنگ و جنس، یکی رو انتخاب کنیم. این قضیه فقط محدود به خرید نیستا، تو همه ی جنبه های زندگی ما رخنه کرده.

مثلاً همین انتخاب شغل. یه زمانی آدم ها یا می رفتن دنبال شغل پدری، یا نهایتاً چندتا گزینه ی محدود پیش روشون بود. اما الان چی؟ این همه رشته ی دانشگاهی، این همه گرایش شغلی، این همه شرکت و استارتاپ! یا مثلاً انتخاب کالج برای بچه ها؛ شوارتز خودش میگه کالج «سووارتمور» که فقط ۱۳۵۰ تا دانشجو داره، ۱۲۰ تا رشته مختلف ارائه می کنه. فکرشو بکنید! یه زمانی فقط یه نوع بیمه درمانی وجود داشت، ولی حالا کلی طرح و برنامه با جزئیات پیچیده هست که سر آدم سوت می کشه.

این فراوونی انتخاب، هرچند اولش خیلی هیجان انگیز به نظر می رسه، ولی همون طور که شوارتز میگه، می تونه یه جور «بار روانی» سنگین رو دوشمون بذاره. ما هم ته دلمون دوست داریم بهترین انتخاب رو داشته باشیم، برای همین شروع می کنیم به تحقیق و مقایسه. این پروسه همزمان با اینکه بهمون حس آزادی و اختیار می ده، یه استرس پنهان هم با خودش میاره. استرسی که از اینکه نکنه انتخاب اشتباهی بکنیم یا یه گزینه ی بهتر رو از دست بدیم. اینجاست که تناقض شروع میشه؛ آزادی ای که قرار بود خوشبختی بیاره، حالا داره ما رو درگیر خودش می کنه.

آزادی زیاد، دردسرهای پنهان داره!

شاید فکر کنیم هرچی بیشتر آزاد باشیم، بهتره، اما واقعیت اینه که آزادی بی حد و حصر، هزینه های پنهانی داره که می تونه زندگی رو برامون سخت کنه. بری شوارتز تو کتابش خیلی خوب توضیح میده که این همه گزینه و انتخاب، چطوری از پشت بهمون خنجر می زنن و رضایت و خوشبختی رو ازمون می گیرن.

فلج شدن از تصمیم گیری (Choice Paralysis)

تصور کنین می رین یه مغازه که توش فقط یه مدل شلوار جینس داره. چقدر راحت انتخاب می کنین، مگه نه؟ حالا برین یه فروشگاه دیگه که پر از مدل ها و رنگ های مختلفه. ده ها گزینه پیش روتونه. چی میشه؟ احتمالاً گیج می شید، ساعت ها طول می کشه تا تصمیم بگیرید و شاید هم کلاً پشیمون بشید و بدون خرید برگردید خونه. این دقیقاً همون «فلج انتخاب» یا Choice Paralysis هست که شوارتز بهش اشاره می کنه. وقتی تعداد گزینه ها خیلی زیاد میشه، ذهن ما هنگ می کنه. مغزمون از پردازش این همه اطلاعات خسته میشه و در نهایت، به جای اینکه انتخاب کنیم، کلاً تصمیم گیری رو به تعویق می ندازیم یا ازش فرار می کنیم.

آزمایش معروف مربا (Jam Experiment) بری شوارتز خیلی خوب این پدیده رو نشون میده. تو این آزمایش، تو یه فروشگاه، دو تا میز مربا می ذارن. یه میز با ۲۴ نوع مربا و یه میز دیگه با فقط ۶ نوع مربا. حدس بزنید کدوم میز بیشتر مشتری داشت؟ میز با ۲۴ نوع مربا! اما کدوم میز فروش بیشتری داشت؟ میز با ۶ نوع مربا! مردم وقتی گزینه های کمتری داشتن، راحت تر تصمیم می گرفتن و خرید می کردن. این نشون میده که گاهی اوقات، گزینه های کمتر، قدرت تصمیم گیری ما رو بالا می بره.

هزینه ی فرصت (Opportunity Cost)

وقتی شما بین دو تا چیز خوب، یکی رو انتخاب می کنید، یعنی مجبورید از اون یکی بگذرید. مثلاً فرض کنید می خواید برای تعطیلات برید سفر. بین شمال کالیفرنیا با اون رستوران های باکلاسش و یه هفته تو یه کلبه ی ساحلی آروم تو کیپ کاد، باید یکی رو انتخاب کنید. وقتی کالیفرنیا رو انتخاب می کنید، لذت آرامش و صدای موجای کیپ کاد رو از دست می دید. به این می گن «هزینه ی فرصت». هزینه ی فرصت، همون مزایاییه که با انتخاب نکردن گزینه های دیگه از دست میدیم. این حس از دست دادن، حتی قبل از اینکه انتخاب نهایی رو انجام بدیم، می تونه لذت انتخابی که کردیم رو حسابی پایین بیاره.

شوارتز میگه، هرچی تعداد گزینه ها بیشتر باشه، هزینه ی فرصت هم بالاتر میره. چون شما مدام تو ذهنتون به این فکر می کنید که اگه اون گزینه ی دیگه رو انتخاب می کردم، چه اتفاقی می افتاد؟ این مقایسه مداوم، شادی و رضایت شما رو از انتخابی که انجام دادید کم می کنه. انگار همیشه یه حسرت کوچیک تو دلتون میمونه که نکنه بهترش هم بود.

پشیمانی و خودسرزنش گری، رفیقای جدانشدنی انتخاب زیاد

حالا تصور کنین یه انتخاب بزرگ کردید، مثلاً یه ماشین جدید خریدید. بعد از چند وقت می بینید دوستتون یه ماشین مشابه خریده ولی با قیمت کمتر یا آپشن های بیشتر. چی میشه؟ شروع می کنید به پشیمون شدن و شاید حتی خودتون رو سرزنش کنید که چرا بیشتر تحقیق نکردید یا چرا اون گزینه ی دیگه رو انتخاب نکردید. این حس پشیمانی (Regret) با انتخاب های زیاد، حسابی پررنگ تر میشه. چون وقتی گزینه های زیادی هست، ما ناخودآگاه فکر می کنیم حتماً یه گزینه ی بهتر هم وجود داشته و ما پیداش نکردیم.

اون جمله معروف چی می شد اگر… (What if…) تبدیل میشه به کابوس شبانه روزی مون. تو دنیای امروز که گزینه ها بی نهایتن، وقتی یه نتیجه ی بد به دست میاریم، تمام تقصیر رو گردن خودمون می ندازیم. چون فکر می کنیم اگه یه انتخاب دیگه می کردیم، نتیجه بهتر بود. این سرزنش افراطی خود، نه تنها ناراحتمون می کنه، بلکه می تونه باعث افسردگی و حس بی کفایتی بشه. شوارتز معتقده که این خودسرزنش گری زیاد، یکی از دلایل اصلی افزایش افسردگی تو جامعه ی مدرن امروزه.

دل زدگی از لذت ها (Hedonic Adaptation)؛ هر چیز نو، کهنه میشه!

تا حالا شده یه چیزی رو خیلی دوست داشته باشید و برای به دست آوردنش کلی تلاش کنید، ولی بعد از یه مدت که بهش رسیدید، دیگه اون شور و هیجان اول رو نداشته باشید؟ مثلاً یه گوشی جدید می خرید، اولش خیلی ذوق دارید، ولی بعد از چند هفته دیگه براتون عادی میشه. به این پدیده «عادت کردن به لذت» یا Hedonic Adaptation می گن. ذهن ما طوری طراحی شده که به هر چیزی، چه خوب و چه بد، عادت می کنه و سطح خوشحالی یا ناراحتی مون بعد از یه مدت برمی گرده به حالت اولیه.

شوارتز مثال برندگان لاتاری و قربانیان حوادث رو میزنه. برندگان لاتاری که میلیون ها دلار پول برنده شدن، بعد از یه مدت به همون اندازه قبل از برنده شدن خوشحال بودن. و قربانیان حوادث که شرایط سختی رو تجربه کرده بودن، بعد از یه مدت به همون اندازه قبل از حادثه احساس شادی می کردن. این نشون میده که ما حتی به بهترین انتخاب هامون هم عادت می کنیم و لذتشون کم میشه. این قضیه باعث میشه که ما مدام دنبال چیزای جدیدتر و بهتر بگردیم تا اون حس لذت اولیه رو دوباره تجربه کنیم، اما این چرخه هیچ وقت به رضایت پایداری نمی رسه.

انتظارات فضایی و نارضایتی دائمی

وقتی این همه گزینه و انتخاب دور و برمون هست، ناخودآگاه سطح انتظاراتمون از هر انتخابی میره بالا. مثلاً اگه قبلاً فقط یه مدل ماشین لباسشویی بود، انتظاراتمون هم در حد همون بود. ولی حالا که ده ها مدل با امکانات مختلف هست، انتظار داریم ماشین لباسشویی ای که می خریم همه ی ویژگی های عالی رو داشته باشه و هیچ عیب و ایرادی هم نداشته باشه. وقتی این انتظارات فضایی برآورده نمیشن، که معمولاً هم نمیشن، ما حسابی ناراضی میشیم.

شوارتز می گه جالبه که تو آمریکا، با اینکه رفاه و GDP طی سی سال گذشته دو برابر شده، ولی سطح شادی عمومی جامعه ثابت مونده و حتی تو بعضی جاها کاهش هم پیدا کرده. تعداد افرادی که خودشون رو خیلی شاد توصیف می کنن کم شده و نرخ افسردگی هم افزایش پیدا کرده. دلیلش هم همینه؛ وقتی آزادی انتخاب زیاد میشه، انتظارات هم بالا میره و هرچی انتظارات بالاتر بره، نارضایتی از زندگی هم بیشتر میشه. چون هیچ انتخابی نمی تونه همه ی اون انتظارات رو برآورده کنه و ما همیشه حس می کنیم یه چیزی کمه.

کمال گراها و راضی گراها؛ کدوم سمت می ایستید؟

بری شوارتز تو کتابش دو نوع آدم رو تو فرایند تصمیم گیری معرفی می کنه: کمال گراها و راضی گراها. شناخت این دو نوع نگرش، می تونه حسابی بهمون کمک کنه که بفهمیم چرا بعضی ها تو دریای انتخاب ها غرق میشن و بعضی ها راحت تر شنا می کنن.

کمال گراها (Maximizers)؛ همیشه دنبال بهترین مطلق

تصور کنین می خواین یه ژاکت بخرید. اگه از اون دست آدمایی باشید که تا همه ی مغازه ها رو نگردید و تک تک مدل ها و قیمت ها رو مقایسه نکنید، خیالتون راحت نمیشه، شما یه کمال گرا هستید. کمال گراها کسایی هستن که همیشه دنبال «بهترین» گزینه ی ممکن و مطلق می گردن. اونا حاضرن کلی وقت و انرژی بذارن تا مطمئن بشن انتخابی که می کنن، بی نقص ترینه.

ویژگی های کمال گراها چیه؟ تحقیق می کنن تا حد مرگ، مقایسه هاشون تمومی نداره، وای که چقدر تصمیم گیری نهایی براشون سخته! و از همه بدتر، بعد از اینکه انتخاب هم می کنن، باز هم یه حس پشیمونی و اضطراب دارن که نکنه یه گزینه ی بهتر رو از دست داده باشن. شوارتز میگه کمال گراها حتی موقع انتخاب، گزینه هایی رو تو ذهنشون تصور می کنن که اصلاً وجود خارجی ندارن؛ مثلاً دنبال یه ژاکت کشمیر می گردن که هم خیلی گرم باشه، هم فوق العاده سبک، و هم قیمتش از یه ژاکت معمولی هم کمتر باشه! خب همچین چیزی تو واقعیت کمتر پیدا میشه، مگه نه؟ این رویکرد تو دنیای پر از گزینه های امروز، واقعاً آسیب زنه و آدمو حسابی خسته می کنه.

راضی گراها (Satisficers)؛ به اندازه ی کافی خوب هم کافیه!

حالا برگردیم به همون مثال ژاکت خریدن. اگه شما اولین ژاکتی که به تن تون نشست، جنس و قیمت مناسبی داشت، رو خریدید و بدون دغدغه از مغازه بیرون اومدید، شما یه راضی گرا هستید. راضی گراها کسایی هستن که دنبال گزینه ای می گردن که «به اندازه کافی خوب» باشه؛ یعنی استانداردهای حداقلی شون رو برآورده کنه و دیگه خودشو خسته نمی کنه که بهترین بهترین ها رو پیدا کنه.

مزایای راضی گرا بودن چیه؟ خیلی ساده و دقیقه: سریع تر تصمیم می گیرن، از انتخاب هاشون بیشتر راضی هستن، سطح اضطرابشون پایین تره و به طور کلی زندگی شادتری رو تجربه می کنن. اونا خودشون رو با بقیه ی گزینه ها مقایسه نمی کنن و به خاطر همین، حس پشیمونی کمتری دارن. یه راضی گرا وقتش رو صرف تصور دنیای فرضی با گزینه های بی نقص نمی کنه و همین باعث میشه از انتخاب هاش و از زندگی اش رضایت بیشتری داشته باشه. شوارتز میگه آدمای راضی گرا تو پرسشنامه های سنجش شادی و خوش بینی، بالاترین امتیازها رو می گیرن. تو دنیای پر از انتخاب ما، راضی گرا بودن یه برگ برنده ست!

محدودیت و تعهد؛ کلید آرامش و خوشبختی؟

شاید به نظرمون آزادی نامحدود خیلی خوب باشه، ولی بری شوارتز تو کتابش میگه که این آزادی زیاد، گاهی اوقات می تونه حسابی ما رو تنها کنه و استرسمون رو بالا ببره. اون میگه که ما به عنوان یه جامعه، پول بیشتری درمیاریم و خرج می کنیم، ولی کمتر وقتمون رو با آدمای اطرافمون می گذرونیم. رابرت لین، کارشناس سیاسی، توضیح میده که این ثروت و آزادی تو خرج کردنش، باعث کاهش کیفیت روابط اجتماعی ما میشه و سطح زندگی مون رو پایین میاره.

حالا شاید بپرسید این روابط چه ربطی به انتخاب داره؟ شوارتز معتقده که پیوندهای اجتماعی محکم، و همینطور تعهدات و محدودیت هایی که تو زندگی می پذیریم، مثل یه واکسن در برابر ناراحتی عمل می کنن. مثلاً جامعه سنتی مردم آمیش رو در نظر بگیرید. نرخ افسردگی تو اون ها ۲۰ درصد از میانگین جهانی کمتره. چرا؟ چون اونا روابط اجتماعی خیلی محکمی دارن و انتخاب هاشون تو زندگی محدودتره. وقتی شما بخشی از یه گروه هستید، یا یه تعهدی رو می پذیرید (مثل ازدواج یا یه شغل خاص)، این بهتون حس تعلق و ثبات میده و اضطرابتون رو کم می کنه.

وارد شدن به روابط محکم خانوادگی، دوستانه، یا حتی تعهد به اصول اخلاقی، یعنی اینکه باید یه مقداری از آزادی انتخاب مون رو آگاهانه رها کنیم و منیت هامون رو نادیده بگیریم تا عضوی از اون جامعه بشیم. مثلاً اگه به اصول تون پایبند باشید، دیگه به هر پیشنهادی «بله» نمی گید و این خودش یه جور محدودیت آگاهانه است. این محدودیت ها، برخلاف اون چیزی که فکر می کنیم، مدیریت زندگی رو راحت تر می کنن و حسابی استرس و اضطراب رو ازمون دور می کنن. شوارتز نتیجه می گیره که یه مقدار محدودیت و پایبندی به اصول، می تونه برای بهبود زندگی همه ی ما بهتر باشه و کمک کنه تا کمتر سردرگم باشیم و احساس بهتری داشته باشیم.

چطور با این همه انتخاب کنار بیایم؟ راهکارهای عملی

خب، تا اینجا فهمیدیم که این همه انتخاب می تونه چه دردسرهایی برامون درست کنه. حالا سوال مهم اینه که چیکار کنیم؟ بری شوارتز فقط مشکل رو نشون نداده، بلکه یه سری راهکار عملی هم ارائه کرده که می تونیم ازشون استفاده کنیم تا تو این دنیای پر از گزینه، غرق نشیم و زندگی شادتر و رضایت بخش تری داشته باشیم. بیاین با هم این راهکارها رو بررسی کنیم:

راضی گرا شو!

اولین و مهم ترین کاری که می تونید انجام بدید، اینه که ذهنیتتون رو از یه کمال گرا به یه راضی گرا تغییر بدید. لازم نیست همیشه دنبال «بهترینِ بهترین ها» باشید. به خودتون یاد بدید که «به اندازه کافی خوب» هم می تونه کاملاً رضایت بخش باشه. این یعنی چی؟ یعنی وقتی یه چیزی نیازتون رو برآورده کرد و استانداردهای حداقلی تون رو داشت، دیگه بیخیال بقیه ی گزینه ها بشید و وقت و انرژی تون رو صرف مقایسه های بی پایان نکنید. این کار هم زمانتون رو آزاد می کنه و هم از استرستون کم می کنه و باعث میشه از انتخابتون بیشتر لذت ببرید.

گزینه هات رو آگاهانه محدود کن!

قبل از اینکه وارد یه دنیای پر از انتخاب بشید، برای خودتون یه محدودیت بذارید. مثلاً می خواید گوشی بخرید؟ از اول تصمیم بگیرید که فقط نهایتاً سه یا چهار مدل رو بررسی می کنید. یا می خواید رستوران انتخاب کنید؟ فقط بین سه تا گزینه ی اولی که به ذهنتون میاد یا پیشنهاد میشه، انتخاب کنید. وقتی خودتون آگاهانه تعداد گزینه های قابل بررسی رو کم می کنید، هم سریع تر تصمیم می گیرید و هم کمتر دچار سردرگمی و پشیمانی میشید.

از تصمیم های گذشته درس بگیر!

یه نگاهی به تصمیمات قبلی تون بندازید. اونایی که خوب بودن و اونایی که نه. ببینید برای هر کدوم چقدر وقت گذاشتید، چقدر تحقیق کردید و چقدر استرس داشتید. از این مرور، الگوهای انتخاب خودتون رو بهتر می شناسید. مثلاً ممکنه بفهمید که برای خرید لباس، هرچقدر هم گشت بزنید، نهایتاً همون چند تا مغازه اول بهترین گزینه رو داشتن. این شناخت بهتون کمک می کنه دفعه های بعد زمان کمتری صرف کنید و حتی بعضی گزینه ها رو از اول تو لیستتون نیارید.

به کافی خوب بودن بها بده، نه بهترین بودن!

این یه نکته ی خیلی کلیدیه که باید همیشه یادتون باشه. لازم نیست همه چیز بی نقص باشه. زندگی واقعاً ناقصه و قرار هم نیست که بی نقص باشه. به جای اینکه دائماً دنبال کمال باشید و خودتون رو با بالاترین استانداردها مقایسه کنید، به این فکر کنید که همین انتخاب، با همین ویژگی ها، برای من «کافیه» و «خوبه». این تغییر دیدگاه، بار سنگینی رو از روی دوشتون برمی داره و بهتون اجازه میده از چیزایی که دارید و انتخاب هایی که می کنید، بیشتر لذت ببرید.

برای روابط و تعهداتت ارزش قائل شو!

توی دنیای امروز که همه چی موقتی به نظر می رسه، سرمایه گذاری روی روابط پایدار و معنادار، حسابی بهتون آرامش میده. وقتی تو یه رابطه ی عمیق (دوستی، خانوادگی، کاری) تعهد می پذیرید، یه سری آزادی ها ازتون گرفته میشه، ولی در عوض، یه حس عمیق تعلق و امنیت پیدا می کنید که از هر آزادی بی حد و حصری با ارزش تره. این تعهدات، مثل یه لنگر می مونن تو دریای طوفانی انتخاب ها و نمی ذارن غرق بشید.

پشیمانی رو بپذیر و خودت رو بیش از حد سرزنش نکن!

یادتون باشه که پشیمانی بخشی طبیعی از فرآیند انتخابه. هیچ کس نمیتونه همیشه بهترین انتخاب رو انجام بده و گاهی اوقات، با اینکه تمام تلاش تون رو کردید، باز هم نتیجه اون چیزی نمیشه که می خواستید. وقتی پشیمون میشید، به جای سرزنش افراطی خودتون، اون حس رو بپذیرید. ازش درس بگیرید، ولی اجازه ندید شما رو فلج کنه یا به افسردگی بکشونه. خودتون رو ببخشید و به سمت انتخاب های بعدی حرکت کنید.

تمرکزت رو بذار روی چیزای واقعاً مهم!

گاهی وقتا ما تو انبوه انتخاب ها گم میشیم و یادمون میره که اصلاً چی برای ما مهمه. شوارتز میگه ارزش های اصلی زندگی تون رو شناسایی کنید. چی واقعاً بهتون شادی و رضایت میده؟ چیا براتون اولویت دارن؟ وقتی این ارزش ها رو می شناسید، تصمیم گیری خیلی راحت تر میشه. دیگه نیازی نیست به هر گزینه ای که سر راهتون قرار میگیره فکر کنید، فقط اونایی رو انتخاب می کنید که با ارزش هاتون هم خوانی دارن. این کار، انتخاب رو از یه چالش به یه مسیر مشخص تبدیل می کنه.

نتیجه گیری

دیدید؟ آزادی انتخاب، در حالی که یه نعمت بزرگ به حساب میاد، وقتی از حد بگذره، می تونه تبدیل به یه بار روانی سنگین بشه و شادی و رضایت رو ازمون بگیره. بری شوارتز تو کتاب «تناقض انتخاب» به خوبی نشون میده که چطور گزینه های بیش از حد، ما رو دچار فلج تصمیم گیری، پشیمانی، دل زدگی از لذت ها و انتظارات غیرواقعی می کنه.

اما خبر خوب اینه که لازم نیست تو این گرداب غرق بشیم. با اینکه ما تو دنیایی با انتخاب های بی نهایت زندگی می کنیم، ولی می تونیم با تغییر نگاه و استفاده از راهکارهای عملی، از این وضعیت به نفع خودمون استفاده کنیم. مهم ترین چیز اینه که یاد بگیریم چطور آگاهانه تصمیم بگیریم، محدودیت های منطقی برای خودمون ایجاد کنیم و ذهنیت «راضی گرا» رو در خودمون پرورش بدیم. یعنی به جای اینکه همیشه دنبال بهترین مطلق باشیم، به «کافی خوب بودن» رضایت بدیم و از همین ها لذت ببریم.

وقتی بتونیم این تغییر رو تو زندگی مون ایجاد کنیم، می بینیم که نه تنها از شر اضطراب و پشیمانی خلاص میشیم، بلکه کیفیت روابط و حس رضایتمون از زندگی هم بالا میره. پس حالا که با این مفاهیم آشنا شدید، شاید وقتشه که قدم اول رو بردارید و زندگی آروم تری رو تجربه کنید. می تونید با یه انتخاب کوچیک شروع کنید؛ مثلاً امروز فقط از بین دو گزینه ی ناهار انتخاب کنید و بابت انتخابتون خوشحال باشید. برای اطلاعات بیشتر و کامل تر، خود کتاب «تناقض انتخاب» رو هم مطالعه کنید تا عمیق تر با ایده های بری شوارتز آشنا بشید.