سیارکی که بر فراز برلین منفجر شد، رکورد سریع ترین چرخش وضعی را هم شکست

تینا مزدکی: اوایل روز یکشنبه 21 ژانویه گذشته به وقت آلمان، سیارکی تقریباً یک متری بر فراز برلین در جو زمین سوخت و آذرگوش درخشانی را تولید کرد که مردم در سرتاسر اروپا توانستند آن را به راحتی ببینند. این سیارک کوچک تر از آن بود که بتواند زمینی ها را درمعرض خطر قرار دهد، با این حال ناسا از قبل می دانست که چنین سنگی در راه است و برخورد آن را پیش بینی کرده و به جهان اطلاع داده بود.

اما این سیاره حیرت آورتر از هر چیزی بود که فکرش را بکنید؛ زیرا دانشمندان به کمک راهی جدید توانسته اند سرعت حرکت سیارک 2024 BX1 را محاسبه کنند و نتیجه آن بسیار جالب بود: 2024 BX1 از هر شیء که تا کنون در نزدیکی زمین دیده شده است، سریع تر می چرخید! این سیارک که BX1 2024 نام گرفته، با سرعت 50هزار کیلومتر بر ساعت حرکت می کرد و هر 2٫6 ثانیه، یک بار به دور خودش می چرخید؛ این سرعت چرخش وضعی سریع ترین سرعتی است که تا کنون برای یک سیارک ثبت شده است.

به گزارش ایکسل تا پیش از این، رکورد سریع ترین چرخش سیارک متعلق به سیارکی به نام 2020 HS7 بود که دوره چرخش آن 2٫99 ثانیه بود. این سیارک بین 4 تا 8 متر قطر داشت و تنها کمی بزرگتر از 2024 BX1 بود که البته همین اختلاف کم، توضیح مناسبی برای چرخش سریع تر BX1 2024 است. سیارک ها به دلایل مختلفی می چرخند، از آنجایی که سیارک های کوچک تر فشرده ترند، سریع تر از سیارک های بزرگ تر می چرخند. ماکسیم دووگل، فیزیکدان دانشگاه مرکزی فلوریدا می گوید: «آن ها بقای تکانه زاویه ای دارند، بنابراین می توانند سریع تر بچرخند».

دووگل و همکارانش سرعت چرخش سه سیارک از جمله 2024 BX1 و دو سیارک دیگر را که 2023 CX1 و 2024 EF نام گرفتند، با استفاده از تصاویری که هنگام نزدیک شدن اجرام به زمین گرفتند، مطالعه کردند.

آن ها تکنیک جدیدی را برای محاسبه سرعت چرخش سرگیجه آور سیارک ها به کار گرفتند که در آن، اندازه دیافراگم دوربین به شکلی تنظیم می شود که زمینه پرستاره آسمان، نمایی شارپ (واضح با لبه های تیز) داشته باشد و سیارک به شکل ردی نورانی ثبت شود.

هنگام عکاسی از سیارک ها، دانشمندان معمولاً زمان نوردهی را به گونه ای تنظیم می کنند که هم سنگ متحرک و هم پس زمینه ستاره ای، نسبتاً واضح و نقطه ای باقی بمانند؛ اما اجرام نزدیک به زمین مانند 2024 BX1 آنقدر سریع حرکت می کنند که برای ثبت نقطه ای و واضح آن ها به زمان نوردهی بسیار کوتاه نیاز خواهیم داشت.

محققان در روش جدید به جای حرکت با سرعت سیارک که سبب می شود ستارگان به صورت ردهای نورانی در تصویر ثبت شوند، سیارک را با سرعت متناسب با گردش ظاهری ستارگان (همان شبانه روز نجومی زمین. زمین هر 23 ساعت و 56 دقیقه و 4 ثانیه یک بار به دور خودش می چرخد که ما اثر آن را به شکل حرکت ستارگان در آسمان با همین دوره تناوب می بینیم) رصد کردند و بدین ترتیب، رد سیارک را در طول میدان دید تصویر ثبت کردند. در نتیجه به لطف نوردهی طولانی، تصاویر به دست آمده تغییرات روشنایی سیارک 2024 BX1 را در برابر پس زمینه ای از آسمان پرستاره دنبال می کند.

بررسی تغییرات روشنایی جسم در طول مسیر نشان می دهد که جسم در حال چرخش بوده و شکل کشیده ای هم داشته است. منجمان با اندازه گیری تکرار روشن ترین حالت درخشندگی سیارک نتیجه گرفتند که سرعت چرخش وضعی سیارک 2٫588 ثانیه، معادل با 33هزار گردش وضعی در شبانه روز است.

به گفته محققان مزیت تکنیک جدید در آن است که اجازه می دهد تا روشنایی اجرام در طول زمان روی فقط یک تصویر ثبت شود. آن ها بر ابن باورند که این تکنیک در شناسایی سیارک های در حال چرخش بسیار موثر است. همچنین دانستن سرعت چرخش سیارک هایی که در نزدیکی زمین سرگردانند، می تواند در کاهش خطری که چنین اجرامی برای انسان ها و زیرساخت ها ایجاد می کنند مفید باشد.

منبع: LiveScience

54323

سیارکی که بر فراز برلین منفجر شد، رکورد سریع ترین چرخش وضعی را هم شکست