قدرت خریدار به فروشنده در بورس

قدرت خریدار به فروشنده در بورس به ما نشان می دهد که میانگین حجم خریدی که هر فرد حقیقی در یک سهم انجام داده، نسبت به میانگین حجم فروش هر فرد حقیقی چقدر بیشتر یا کمتر است. اگر خریداران حقیقی به طور میانگین سهام بیشتری خریداری کرده باشند، نشان دهنده قدرت آنها و احتمالاً ورود پول هوشمند به سهم است که می تواند سیگنالی مثبت برای آینده قیمت آن باشد.

آدمیزاد همیشه دنبال راهی برای پیش بینی آینده بوده، مخصوصاً وقتی پای پول و سرمایه در میانه. بازار بورس هم از این قاعده مستثنی نیست و همه دنبال یه چراغ راه هستن که مسیر سودآوری رو نشون بده. توی این بازار پرنوسان، یکی از اون چراغ های راهنما که می تونه بهمون کمک کنه بهتر تصمیم بگیریم، همین مفهوم قدرت خریدار به فروشنده هست. شاید اسمش یه خورده قلمبه سلمبه به نظر بیاد، ولی اگه تا آخر این مقاله با من همراه باشین، قول میدم مثل آب خوردن یادش بگیرین و حتی بتونین توی معاملاتتون ازش استفاده کنین.

اصلا قدرت خریدار و فروشنده چی هست و چرا اینقدر توی تابلوخوانی بورس مهمه؟ خیلی ساده اش اینه که این نسبت به ما میگه کی توی میدون معامله زور بیشتری داره؛ خریدارها یا فروشنده ها؟ تصور کنین توی یه بازار پر شور، یه عده دارن با ولع میخرن و یه عده هم دارن با عجله میفروشن. این نسبت به ما نشون میده که به طور میانگین هر خریدار حقیقی چند تا سهم برداشته و هر فروشنده حقیقی چند تا سهم ریخته بیرون. فهمیدن این موضوع، یه دید عالی بهمون میده که رفتار معامله گرای بازار چطوریه و اصلا پول داره وارد سهم میشه یا داره ازش خارج میشه. پس اگه می خواین توی بورس مثل یه تابلوخوان حرفه ای عمل کنین و از این ابزار قدرتمند برای سیگنال گیری استفاده کنین، درست اومدین. اینجا قراره همه نکات ریز و درشتش رو با هم بررسی کنیم.

تفکیک معامله گران: چرا در محاسبه قدرت، تنها حقیقی ها اهمیت دارند؟

شاید براتون سوال پیش بیاد که توی بازار بورس که هم حقیقی داریم و هم حقوقی، چرا وقتی می خوایم قدرت خریدار و فروشنده رو حساب کنیم، فقط به سراغ حقیقی ها میریم و حقوقی ها رو تقریبا نادیده می گیریم؟ قضیه اینه که اهداف و رفتارهای این دو گروه توی بازار زمین تا آسمون با هم فرق داره.

معامله گران حقیقی، همونایی هستیم که با سرمایه های شخصی خودمون وارد بازار میشیم و هدف اصلیمون هم از خرید و فروش سهام، معمولاً کسب سود و نوسان گیریه. یعنی وقتی سهمی رو میخریم، امید داریم قیمتش بالا بره تا با فروش اون سود کنیم و وقتی میفروشیم، یا به سود رسیدیم یا میخوایم از ضرر بیشتر جلوگیری کنیم. رفتار ما حقیقی ها، یه جورایی بازتابی از احساسات و انتظارات بازار خُرده فروش هست و میشه گفت پول هوشمند (Smart Money) که دنبال فرصت های سودآوریه، بیشتر توی رفتار حقیقی ها خودش رو نشون میده.

حالا بریم سراغ حقوقی ها. اینا شرکت ها، صندوق های سرمایه گذاری، بانک ها و نهادهای بزرگ هستن که با سرمایه های کلون وارد بازار میشن. اهدافشون هم لزوماً شبیه ما نیست. مثلاً ممکنه یه شرکت حقوقی، سهم یه شرکت دیگه رو برای اهداف مدیریتی، کنترل بازار، یا حتی حمایت از سهم خودش بخره. گاهی اوقات برای حفظ تعادل بازار یا اجرای سیاست های دولتی هم دست به خرید و فروش میزنن. به خاطر همین اهداف خاص و متفاوت، تحلیل رفتار حقوقی ها پیچیده تره و نمیشه خیلی راحت از روی خرید و فروش اونا نتیجه گرفت که سهم قراره بالا بره یا پایین بیاد.

به خاطر همین تفاوت هاست که وقتی از قدرت خریدار و فروشنده حرف می زنیم، تمرکز اصلیمون روی معاملات حقیقی هاست. این گروه رو میشه یه جورایی نبض بازار دونست که نشونه های ورود یا خروج پول واقعی رو به ما میده. البته این به این معنی نیست که حقوقی ها رو کلا بیخیال بشیم! توی تحلیل های پیشرفته تر، رفتار حقوقی ها هم مهمه، ولی برای مفهوم قدرت خریدار و فروشنده، فعلاً بچسبیم به حقیقی ها که داستانشون فرق داره و سیگنال های واضح تری بهمون میدن.

مفاهیم پایه: سرانه خرید و سرانه فروش حقیقی

قبل از اینکه بریم سراغ فرمول اصلی و پیچیده قدرت خریدار به فروشنده، لازمه که دو تا مفهوم ساده تر رو یاد بگیریم: سرانه خرید حقیقی و سرانه فروش حقیقی. این دو تا مثل آجرهای اولیه برای ساخت یه خونه بزرگ هستن. اگه اینا رو خوب متوجه بشین، بقیه راه خیلی آسون میشه.

سرانه خرید حقیقی: میانگین خریدهای هر نفر

تصور کنین یه سهمی توی بازار معامله شده و ما می خوایم ببینیم اون روز، هر خریدار حقیقی به طور میانگین چند تا سهم خریده. این عدد همون سرانه خرید حقیقی هست. خیلی ساده اش اینه که کل حجم خریدایی که حقیقی ها انجام دادن رو بر تعداد خریدارای حقیقی تقسیم می کنیم.

فرمول سرانه خرید حقیقی:

سرانه خرید حقیقی = (حجم خرید حقیقی / تعداد خریداران حقیقی)

مثال: فرض کنین توی یه سهمی، حقیقی ها کلاً ۵,۰۰۰,۰۰۰ سهم خریدن (حجم خرید حقیقی) و تعداد خریدارانی که این سهام رو خریدن، ۵۰ نفر بودن (تعداد خریداران حقیقی).

سرانه خرید حقیقی = ۵,۰۰۰,۰۰۰ سهم / ۵۰ نفر = ۱۰۰,۰۰۰ سهم

این یعنی به طور میانگین، هر خریدار حقیقی ۱۰۰ هزار سهم از این نماد رو خریده.

سرانه فروش حقیقی: میانگین فروش های هر نفر

حالا بیایم از اون طرف قضیه رو ببینیم. یعنی هر فروشنده حقیقی به طور میانگین چند تا سهم فروخته؟ این میشه سرانه فروش حقیقی. اینجا هم مثل سرانه خرید، کل حجم فروشایی که حقیقی ها انجام دادن رو بر تعداد فروشنده های حقیقی تقسیم می کنیم.

فرمول سرانه فروش حقیقی:

سرانه فروش حقیقی = (حجم فروش حقیقی / تعداد فروشندگان حقیقی)

مثال: همون سهم قبلی رو در نظر بگیرین. فرض کنین حقیقی ها کلاً ۴,۰۰۰,۰۰۰ سهم فروختن (حجم فروش حقیقی) و تعداد فروشندگانی که این سهام رو فروختن، ۱۰۰ نفر بودن (تعداد فروشندگان حقیقی).

سرانه فروش حقیقی = ۴,۰۰۰,۰۰۰ سهم / ۱۰۰ نفر = ۴۰,۰۰۰ سهم

پس به طور میانگین، هر فروشنده حقیقی ۴۰ هزار سهم از این نماد رو فروخته.

با این دو تا عدد سرانه، حالا خیلی راحت می تونیم بریم سراغ فرمول اصلی قدرت خریدار به فروشنده و ببینیم کی توی این رقابت، برنده میدون بوده. همینطور که می بینین، سرانه خرید ما ۱۰۰ هزار بود و سرانه فروش ۴۰ هزار. از همینجا هم میشه یه حدس هایی زد که خریدارها قوی تر بودن، نه؟

محاسبه نسبت قدرت خریدار به فروشنده در بورس (فرمول اصلی)

خب، حالا که سرانه خرید و سرانه فروش حقیقی رو خوب یاد گرفتیم، وقتشه که این دو تا رو با هم ترکیب کنیم تا به فرمول اصلی برسیم: نسبت قدرت خریدار به فروشنده. این نسبت، همون شاخصی هست که به ما میگه زور خریدارها بیشتره یا فروشنده ها.

تعریف نسبت قدرت خریدار به فروشنده: این نسبت نشون میده که میانگین حجم خریدی که هر خریدار حقیقی داشته، چند برابر میانگین حجم فروشی هست که هر فروشنده حقیقی انجام داده.

فرمول اصلی:

نسبت قدرت خریدار به فروشنده = (سرانه خرید حقیقی / سرانه فروش حقیقی)

بیاین با همون مثال قبلی پیش بریم تا قضیه کاملاً براتون جا بیفته.

مثال جامع و عملی با اعداد فرضی یک سهم:

فرض کنین یه نماد بورسی به نام سهم الف رو بررسی می کنیم و اطلاعات تابلویش در پایان روز معاملاتی این شکلیه:

پارامتر	مقدار
حجم خرید حقیقی	۱۵,۰۰۰,۰۰۰ سهم
تعداد خریداران حقیقی	۱۵۰ نفر
حجم فروش حقیقی	۱۰,۰۰۰,۰۰۰ سهم
تعداد فروشندگان حقیقی	۴۰۰ نفر

حالا بیایم قدم به قدم این نسبت رو حساب کنیم:

1. محاسبه سرانه خرید حقیقی:

   
   سرانه خرید حقیقی = حجم خرید حقیقی / تعداد خریداران حقیقی
   سرانه خرید حقیقی = ۱۵,۰۰۰,۰۰۰ / ۱۵۰ = ۱۰۰,۰۰۰ سهم
       

   این یعنی هر خریدار حقیقی به طور میانگین ۱۰۰ هزار سهم از سهم الف رو خریده.

2. محاسبه سرانه فروش حقیقی:

   
   سرانه فروش حقیقی = حجم فروش حقیقی / تعداد فروشندگان حقیقی
   سرانه فروش حقیقی = ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ / ۴۰۰ = ۲۵,۰۰۰ سهم
       

   این یعنی هر فروشنده حقیقی به طور میانگین ۲۵ هزار سهم از سهم الف رو فروخته.

3. محاسبه نسبت قدرت خریدار به فروشنده:

   
   نسبت قدرت خریدار به فروشنده = سرانه خرید حقیقی / سرانه فروش حقیقی
   نسبت قدرت خریدار به فروشنده = ۱۰۰,۰۰۰ / ۲۵,۰۰۰ = ۴
       

تفسیر نتیجه: عدد ۴ به دست اومد. این یعنی چی؟ یعنی در این روز معاملاتی، قدرت خریدارها ۴ برابر قدرت فروشنده ها بوده! به عبارت دیگه، هر خریدار حقیقی به طور میانگین ۴ برابر بیشتر از هر فروشنده حقیقی سهم خریده. اینجور وقتا میشه گفت خریدارها دست بالا رو دارن و تقاضا قوی تر از عرضه است. این می تونه نشونه مثبتی باشه و احتمال رشد قیمت سهم رو در آینده نشون بده. خیلی وقتا وقتی این نسبت بالا باشه، آدم احساس می کنه پول داره وارد سهم میشه و به قول معروف پول هوشمند راهش رو پیدا کرده!

نحوه یافتن اطلاعات قدرت خریدار و فروشنده در سایت TSETMC.com (گام به گام)

حالا که میدونین قدرت خریدار به فروشنده چی هست و چطوری محاسبه میشه، حتماً دلتون میخواد خودتون این اعداد رو توی سایت TSETMC.com (همون سایت مدیریت فناوری بورس تهران) پیدا کنین و روی سهم های مورد علاقه تون حساب کنین. نگران نباشین، اصلاً کار سختی نیست و با چند تا کلیک ساده میشه به این اطلاعات رسید. بیاین با هم قدم به قدم پیش بریم:

1. ورود به سایت TSETMC.com:

   اول از همه، مرورگرتون رو باز کنین و آدرس TSETMC.com رو تایپ کنین و وارد سایت بشین. این سایت مرجع اطلاعات بازار سرمایه ایرانه و همه معامله گرا باهاش سروکار دارن.

2. جستجوی نماد مورد نظر:

   بالای صفحه سایت، یه کادر جستجو هست. اسم یا نماد سهمی که میخواین اطلاعاتش رو ببینین، مثلاً فولاد یا شبندر رو توش تایپ کنین و دکمه جستجو رو بزنین یا Enter رو فشار بدین.

3. ورود به صفحه نماد:

   بعد از جستجو، به صفحه اختصاصی اون نماد هدایت میشین. توی این صفحه، کلی اطلاعات ریز و درشت در مورد اون سهم هست که باید به قسمت مورد نظرمون بریم.

4. پیدا کردن بخش اطلاعات حقیقی و حقوقی:

   معمولاً توی همین صفحه نماد، یکم پایین تر از مشخصات کلی سهم، یه قسمتی هست که اسمش اطلاعات حقیقی و حقوقی یا چیزی شبیه به اینه. این بخش شامل چند تا ستون و ردیف مختلفه که معاملات حقیقی ها و حقوقی ها رو به تفکیک نشون میده.

   • ستون ها و اطلاعات مهم:
     • حجم خرید حقیقی: این عدد نشون میده که حقیقی ها امروز کلاً چند سهم خریدن.
     • تعداد خریداران حقیقی: این عدد نشون میده که چند نفر حقیقی اقدام به خرید این سهم کردن.
     • حجم فروش حقیقی: این عدد نشون میده که حقیقی ها امروز کلاً چند سهم فروختن.
     • تعداد فروشندگان حقیقی: این عدد نشون میده که چند نفر حقیقی این سهم رو فروختن.
5. استخراج داده ها و محاسبه:

   حالا که این چهار تا عدد رو پیدا کردین، کار تمومه! کافیه این اعداد رو بردارین و توی همون فرمول هایی که بالاتر یاد گرفتیم بذارین:
   
   اول سرانه خرید حقیقی (حجم خرید حقیقی تقسیم بر تعداد خریداران حقیقی) رو حساب کنین.
   
   بعد سرانه فروش حقیقی (حجم فروش حقیقی تقسیم بر تعداد فروشندگان حقیقی) رو حساب کنین.
   
   و در آخر، سرانه خرید رو بر سرانه فروش تقسیم کنین تا نسبت قدرت خریدار به فروشنده به دست بیاد.

به همین راحتی! حالا میتونین برای هر سهمی که دلتون میخواد، این نسبت رو محاسبه کنین و یه دید کلی از وضعیت خریدارها و فروشنده ها به دست بیارین. یادتون باشه، تمرین و تکرار باعث میشه خیلی زود توی این کار حرفه ای بشین.

تفسیر نسبت قدرت خریدار به فروشنده: سیگنال ها و مفهوم آن در بازار

عدد قدرت خریدار به فروشنده به تنهایی یه عدد خشکه، اما وقتی بلد باشیم تفسیرش کنیم، میشه یه نقشه راه برای تشخیص سیگنال های خرید و فروش توی بازار بورس. این نسبت به ما میگه که تعادل بین عرضه و تقاضا به نفع کیه و پول هوشمند داره وارد سهم میشه یا ازش خارج میشه. بیاین ببینیم هر نسبتی چه معنی و مفهومی داره:

نسبت بزرگتر از ۱ (قدرت خریدار)

اگه نسبت قدرت خریدار به فروشنده بزرگتر از ۱ باشه (مثلاً ۱.۵، ۲، ۳ و الی آخر)، این یعنی میانگین حجم خریدهای هر خریدار حقیقی، از میانگین حجم فروش هر فروشنده حقیقی بیشتره.

• تفسیر: این وضعیت نشون دهنده غلبه تقاضا بر عرضه است. به زبان ساده تر، خریدارها دارن با قدرت بیشتری سهم میخرن و انگار عزمشون رو جزم کردن که سهم رو بالا ببرن. این معمولاً نشونه خوبی برای ورود پول هوشمند به سهمه و می تونه پیش بینی کننده رشد قیمت در آینده باشه.
• سیگنال: در بیشتر موارد، این یک سیگنال خرید (البته با احتیاط و در نظر گرفتن سایر فاکتورها) محسوب میشه.

نسبت کمتر از ۱ (قدرت فروشنده)

حالا اگه نسبت قدرت خریدار به فروشنده کمتر از ۱ باشه (مثلاً ۰.۵، ۰.۸ و از این دست)، این یعنی میانگین حجم فروش هر فروشنده حقیقی، از میانگین حجم خرید هر خریدار حقیقی بیشتره.

• تفسیر: این نشونه غلبه عرضه است. یعنی فروشنده ها دارن با قدرت بیشتری سهم میفروشن و انگار میخوان هر جوری شده از سهم خارج بشن. این وضعیت معمولاً نشونه خروج پول از سهمه و می تونه به کاهش قیمت سهم منجر بشه.
• سیگنال: این یه سیگنال فروش محسوب میشه یا حداقل نشونه خوبیه که فعلاً وارد این سهم نشیم.

نسبت طلایی بیشتر از ۲: سیگنال قوی تر

اگه نسبت قدرت خریدار به فروشنده بیشتر از ۲ باشه، یعنی خریدارها واقعاً قدرتمند هستن و به طور میانگین حداقل ۲ برابر بیشتر از فروشنده ها سهم میخرن.

• تاکید: این محدوده رو میشه یه سیگنال خیلی قوی تر برای خرید دونست. وقتی این عدد رو میبینین، انگار دارین صدای یه قطار تندرو رو میشنوین که داره با سرعت به سمت بالا حرکت میکنه. اینجور سهم ها معمولاً مورد توجه سرمایه گذاران قرار میگیرن و پتانسیل رشد بالایی دارن.

نسبت نزدیک به ۱: حالت تعادل

اگه نسبت قدرت خریدار به فروشنده نزدیک به ۱ باشه (مثلاً ۰.۹ تا ۱.۱)، این یعنی تقریباً تعادل بین خریدارها و فروشنده ها برقراره.

• تفسیر: توی این حالت، نه خریدارها اونقدر قدرتمندن که سهم رو بالا ببرن و نه فروشنده ها اونقدر قوی که سهم رو بکشن پایین. یه جورایی میشه گفت بازار در حال تعادله و قدرت غالب خاصی وجود نداره.
• سیگنال: این نسبت معمولاً سیگنال خاصی برای خرید یا فروش نیست و برای تصمیم گیری باید به فاکتورهای دیگه ای مثل تحلیل تکنیکال، بنیادی و حجم معاملات نگاه کرد.

در نهایت، یادتون باشه که این نسبت به تنهایی معجزه نمیکنه. مثل یه تیکه پازل میمونه که باید کنار بقیه تیکه ها قرار بگیره تا تصویر کامل بشه. پس همیشه هوشیار باشین و با چشم باز تصمیم بگیرین.

نکات مهم و هشدارهای کاربردی در استفاده از قدرت خریدار و فروشنده (بخش تمایزساز)

خب، تا اینجا خیلی خوب پیش رفتیم و با قدرت خریدار به فروشنده آشنا شدیم. اما میدونین، هر ابزاری، هر چقدر هم که قدرتمند باشه، اگه بلد نباشی درست ازش استفاده کنی، ممکنه به جای سود، ضرر هم بهت بزنه. توی بازار بورس هم همینطوره. نسبت قدرت خریدار به فروشنده یه ابزار عالیه، ولی یه سری نکته های ریز و درشت داره که اگه رعایتشون نکنین، ممکنه گول بخورین و تصمیم اشتباه بگیرین. این بخش رو خیلی جدی بگیرین چون دقیقاً همون چیزایی رو میگه که شاید توی هر مقاله ای پیداش نکنین و میتونه جلوی اشتباهات رایج رو بگیره.

الف) اهمیت حجم معاملات: شاخصی که نباید نادیده گرفته شود!

این یکی شاید مهم ترین نکته ای باشه که خیلیا نادیده اش می گیرن. فرض کنین یه سهمی قدرت خریدار به فروشنده اش خیلی بالاست، مثلاً ۵ یا ۶! آدم ذوق زده میشه و میگه: یا ابالفضل، این که سیگنال خرید میده! ولی صبر کنین، اول به حجم معاملات نگاه کنین.

اگه حجم معاملات اون روز خیلی پایین باشه (مثلاً از میانگین حجم معاملات ماهانه سهم کمتر باشه یا اصلاً در حد چند هزار سهم باشه)، اون نسبت بالای قدرت خریدار تقریباً بی اعتباره. چرا؟ چون اگه مثلاً فقط ۱۰ تا خریدار و ۲ تا فروشنده با حجم خیلی کم معامله کرده باشن، طبیعتاً سرانه خرید خیلی بالا میره، اما آیا واقعاً این نشونه ورود پول بزرگه؟ نه!

مثال: یه سهمی رو تصور کنین که میانگین حجم معاملات ماهانه اش ۲ میلیون سهمه. حالا یه روزی میبینین قدرت خریدار به فروشنده اش ۳ شده، اما حجم معاملاتش فقط ۳۰۰ هزار سهم بوده! آیا به این میشه اعتماد کرد؟ قطعاً نه! این ۳۰۰ هزار سهم، عدد قابل توجهی نیست که بتونیم بگیم پول هوشمند واقعی وارد شده. در مقابل، اگه یه سهم دیگه با حجم ۲ میلیون سهم، قدرت خریدار به فروشنده اش ۲ باشه، این سیگنال خیلی معتبرتر و قوی تره. پس همیشه نسبت قدرت رو در کنار حجم معاملات معنی دار بررسی کنین.

ب) بررسی در چند روز متوالی: ببینید روند چیه!

تصمیم گیری بر اساس اطلاعات فقط یه روز، مثل رانندگی با چشمای بسته ست. بازار بورس پر از نوسانات لحظه ایه. ممکنه یه روزی یه خبری بیاد و فقط برای چند ساعت، یه هیجان خرید ایجاد بشه و نسبت قدرت خریدار بره بالا، ولی روز بعد همه چیز برگرده سر جاش.

برای اینکه یه سیگنال معتبرتر از قدرت خریدار به فروشنده بگیرین، حتماً این نسبت رو توی چند روز متوالی (مثلاً ۳ تا ۵ روز) بررسی کنین. اگه برای چند روز پشت سر هم دیدین که قدرت خریدار بالا و غالب هست، این نشون دهنده یه روند هست، نه یه اتفاق لحظه ای. تداوم قدرت خریدار، نشونه قوی تریه که سهم داره جون می گیره و میشه بهش امیدوار بود.

ج) ترکیب با سایر تحلیل ها (تکنیکال و بنیادی): به تنهایی اکتفا نکنید!

قدرت خریدار به فروشنده یه ابزار عالی توی تابلوخوانیه، ولی هیچ وقت نباید به تنهایی برای خرید و فروش سهم بهش تکیه کرد. بازار بورس پیچیده تر از این حرفاست.

شما باید این شاخص رو با تحلیل تکنیکال (مثل بررسی نمودار قیمت، سطوح حمایت و مقاومت، الگوهای قیمتی و اندیکاتورها) و تحلیل بنیادی (مثل بررسی صورت های مالی شرکت، اخبار صنعت، وضعیت اقتصادی کلان) ترکیب کنین.

مثلاً:

• اگه یه سهم توی کف حمایتی خودش باشه و همزمان قدرت خریدار به فروشنده اش هم بالا بره، این یه سیگنال فوق العاده قوی برای خریده.
• یا اگه سهمی توی یه روند صعودی باشه و قدرت خریدارش هم بالا بمونه، نشونه خوبی برای ادامه روند صعودیه.

هر چقدر تعداد سیگنال های تاییدکننده بیشتر باشه، ریسکتون کمتر میشه.

د) فریب عرضه اولیه ها و سهم های کم حجم: مراقب باشین!

توی عرضه اولیه ها، چون تعداد سهام بین خریداران زیادی تقسیم میشه و معمولاً با صف خرید سنگین روبرو هستن، نسبت قدرت خریدار به فروشنده ممکنه خیلی بالا به نظر برسه (گاهی تا چند ده!). اما این یه چیز طبیعیه و نشونه رشد شارپی نیست. این سهم ها اغلب به دلیل محدودیت حجم تخصیص یافته و استقبال عمومی، چنین نسبتی رو نشون میدن و نمیشه به این نسبت توی روزهای اول عرضه اولیه اعتماد کرد.

همینطور توی سهم های کم حجم و کوچیک که اصطلاحاً سهم بازیگرمحور هم بهشون میگن، ممکنه یه نفر یا یه گروه کوچیک بتونن با حجم های کم، نسبت قدرت رو دستکاری کنن و شما رو به اشتباه بندازن. اینجا باز هم برمیگردیم به همون نکته اول: حجم معاملات.

ه) تاثیر معاملات بلوکی و حقوقی پنهان: یه جورایی شگرد حقوقی ها

این نکته یه خورده پیشرفته تره ولی دونستنش ضرر نداره. گاهی اوقات، حقوقی ها برای اینکه بتونن سهام خودشون رو بدون جلب توجه زیاد بخرن یا بفروشن، از کدهای حقیقی خودشون یا وابسته به خودشون استفاده می کنن. به این میگن معاملات بلوکی یا حقوقی در پوشش حقیقی. یعنی ممکنه شما ببینین قدرت خریدار حقیقی توی سهم خیلی بالاست، ولی در اصل این خریدار حقیقی، یه حقوقیه که داره سهم رو جمع میکنه! اینجور وقتا تحلیل شما ممکنه کمی منحرف بشه.

تشخیص این موضوع نیاز به تجربه و بررسی دقیق تر سابقه معاملات سهم داره (مثلاً ببینین بعد از چند روز قدرت بالای خریدار حقیقی، یهو سهم صف فروش میشه!). پس حواستون باشه که این نسبت، هرچند عالیه، اما میتونه تحت تاثیر بعضی شگردها هم قرار بگیره.

با رعایت این نکات مهم، می تونین خیلی هوشمندانه تر و با خطای کمتر از نسبت قدرت خریدار به فروشنده استفاده کنین و معاملات پر سودتری داشته باشین.

مباحث پیشرفته: سرانه خرید و فروش ریالی (مزیت رقابتی)

تا اینجا، ما با سرانه خرید و فروش حقیقی بر مبنای حجم سهم ها سروکار داشتیم. یعنی دیدیم هر خریدار حقیقی چند عدد سهم خریده و هر فروشنده چند عدد سهم فروخته. این روش خیلی خوبه، اما یه جاهایی ممکنه دقیق ترین تصویر رو بهمون نده. اینجا سرانه خرید و فروش ریالی وارد میدون میشه که میتونه تحلیل ما رو یه پله ببره بالاتر و دقیق تر کنه.

چرا سرانه ریالی گاهی دقیق تره؟

فرض کنین یه سهمی قیمتش ۲۰۰۰ تومنه و یه سهم دیگه قیمتش ۲۰۰ تومنه. اگه یه خریدار حقیقی از سهم ۲۰۰۰ تومانی، ۱۰۰۰ سهم بخره، سرانه خرید حجمیش میشه ۱۰۰۰. اگه از سهم ۲۰۰ تومانی، ۱۰,۰۰۰ سهم بخره هم سرانه خرید حجمیش میشه ۱۰,۰۰۰.

حالا بیایم ببینیم این دو تا معامله از نظر ارزشی چقدر با هم فرق دارن:

• برای سهم ۲۰۰۰ تومانی: ۱۰۰۰ سهم * ۲۰۰۰ تومان = ۲,۰۰۰,۰۰۰ تومان
• برای سهم ۲۰۰ تومانی: ۱۰,۰۰۰ سهم * ۲۰۰ تومان = ۲,۰۰۰,۰۰۰ تومان

میبینین؟ با اینکه تعداد سهم ها خیلی فرق داره، اما ارزش ریالی معامله دقیقاً یکسانه. سرانه خرید و فروش حجمی، تفاوت قیمت سهم ها رو در نظر نمیگیره، اما سرانه ریالی این کارو میکنه و بهمون میگه هر معامله گر حقیقی به طور میانگین چقدر پول وارد یا خارج کرده. این برای شناسایی پول هوشمند توی حجم های بالا خیلی کاربردی تره.

فرمول سرانه خرید و فروش ریالی:

• سرانه خرید ریالی: (حجم خرید حقیقی * قیمت پایانی) / تعداد خریداران حقیقی
• سرانه فروش ریالی: (حجم فروش حقیقی * قیمت پایانی) / تعداد فروشندگان حقیقی

حالا بیاین با یه مثال عملی، مقایسه سرانه حجمی و ریالی رو توی یه سهم با تغییر قیمت ببینیم:

مثال: فرض کنین یه نمادی رو داریم که:

حالت اول:

• قیمت پایانی: ۸۰۰ تومان
• حجم خرید حقیقی: ۱,۰۰۰,۰۰۰ سهم
• تعداد خریداران حقیقی: ۱۰۰ نفر

سرانه خرید حجمی = ۱,۰۰۰,۰۰۰ / ۱۰۰ = ۱۰,۰۰۰ سهم
سرانه خرید ریالی = (۱,۰۰۰,۰۰۰ * ۸۰۰) / ۱۰۰ = ۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان

حالت دوم (همین نماد با تغییر قیمت):

یک ماه بعد، قیمت این نماد به ۲۰۰ تومان کاهش پیدا کرده، ولی خریداران حقیقی همچنان فعالن:

• قیمت پایانی: ۲۰۰ تومان
• حجم خرید حقیقی: ۳,۰۰۰,۰۰۰ سهم
• تعداد خریداران حقیقی: ۱۰۰ نفر

سرانه خرید حجمی = ۳,۰۰۰,۰۰۰ / ۱۰۰ = ۳۰,۰۰۰ سهم (سرانه حجمی ۳ برابر شده!)
سرانه خرید ریالی = (۳,۰۰۰,۰۰۰ * ۲۰۰) / ۱۰۰ = ۶,۰۰۰,۰۰۰ تومان (سرانه ریالی کم شده!)

همینطور که میبینین، توی حالت دوم، با وجود اینکه سرانه خرید حجمی سه برابر شده، اما سرانه خرید ریالی کاهش پیدا کرده! این نشون میده که با اینکه تعداد سهم های بیشتری توسط خریداران حقیقی خریداری شده، اما ارزش پولی که وارد شده کمتر از قبل بوده. این میتونه سیگنال مهمی برای تحلیل وضعیت سهم باشه.

استفاده از سرانه ریالی، مخصوصاً وقتی قیمت سهم تغییرات زیادی داشته باشه، دیدگاه عمیق تری به ما میده و کمک میکنه پول هوشمند رو دقیق تر رصد کنیم. این مبحث برای معامله گرای حرفه ای تر که میخوان توی تحلیلشون ریزبین تر باشن، خیلی کاربردیه.

فیلترنویسی قدرت خریدار به فروشنده در TSETMC (کاربردی کردن)

حالا که با مفهوم قدرت خریدار به فروشنده آشنا شدین و میدونین چقدر میتونه توی تابلوخوانی بهتون کمک کنه، حتماً دلتون میخواد یه راه سریع برای پیدا کردن سهم هایی که این نسبت توی اونا بالاست، پیدا کنین. نشستن و تک تک سهم ها رو توی TSETMC چک کردن، هم وقت گیره و هم حوصله سر بَره. اینجا فیلترنویسی به کمکمون میاد!

فیلترنویسی توی سایت TSETMC.com یه قابلیت بی نظیره که به شما اجازه میده با نوشتن چند خط کد ساده، کل بازار رو اسکن کنین و سهم هایی که معیارهای خاص شما رو دارن، پیدا کنین. اینجوری توی چند ثانیه میتونین لیستی از سهم هایی که مثلاً قدرت خریدار به فروشنده بالایی دارن رو در بیارین و وقتتون رو برای تحلیل دقیق تر همون سهم ها بذارین.

برای استفاده از فیلترنویسی:

1. اول وارد سایت TSETMC.com بشین.
2. بعد از منوی بالا یا از طریق نوار ابزار، بخش دیده بان بازار رو پیدا کنین و واردش بشین.
3. توی صفحه دیده بان، یه بخشی به اسم فیلتر یا فیلترنویسی وجود داره. روی اون کلیک کنین.
4. یه کادر بزرگ براتون باز میشه که میتونین کدهای فیلتر رو توش بنویسین.

یه کد فیلتر ساده و کاربردی برای شناسایی سهام با قدرت خریدار بالا میتونه شبیه این باشه:

(tvol) > 0 && (ct).Buy_N_Volume / (ct).Buy_CountI > (ct).Sell_N_Volume / (ct).Sell_CountI * 2

توضیح کد فیلتر (خیلی ساده):

• (tvol) > 0: این یعنی سهم حتماً معامله شده باشه و حجم معاملاتش صفر نباشه.
• (ct).Buy_N_Volume / (ct).Buy_CountI: این بخش همون سرانه خرید حقیقی هست (حجم خرید حقیقی تقسیم بر تعداد خریداران حقیقی).
• (ct).Sell_N_Volume / (ct).Sell_CountI: این بخش همون سرانه فروش حقیقی هست (حجم فروش حقیقی تقسیم بر تعداد فروشندگان حقیقی).
• > ... * 2: این قسمت میگه که سرانه خرید حقیقی باید بیشتر از دو برابر سرانه فروش حقیقی باشه. (یعنی قدرت خریدار به فروشنده بزرگتر از ۲ باشه).

بعد از اینکه این کد رو کپی کردین و توی کادر فیلترنویسی چسبوندین، دکمه اعمال فیلتر رو بزنین. سایت براتون لیستی از سهم هایی رو نشون میده که توی همون روز، قدرت خریدار به فروشنده شون بالای ۲ بوده.

استفاده از فیلترنویسی، یه جورایی مثل داشتن یه دستیار هوشمنده که کل بازار رو براتون غربال میکنه و فقط گزینه هایی که مد نظرتونه رو نشون میده. اینجوری دیگه لازم نیست ساعت ها پای سیستم بشینین و چشمی سهم ها رو چک کنین. فیلترها میتونن کلی توی زمانتون صرفه جویی کنن و فرصت های ناب رو براتون آشکار کنن. فقط یادتون باشه که کد فیلتر رو درست وارد کنین!

جمع بندی و نتیجه گیری

خب، به آخر این سفر رسیدیم. توی این مقاله، سعی کردیم با هم یه سر و سامونی به مفهوم قدرت خریدار به فروشنده در بورس بدیم. از تعاریف اولیه و اینکه چرا فقط معاملات حقیقی ها مهمن گفتیم، تا رسیدیم به فرمول های سرانه خرید و فروش حقیقی و بعدش فرمول اصلی قدرت خریدار به فروشنده. با مثال های عملی، یاد گرفتیم چطوری این نسبت ها رو حساب کنیم و توی سایت TSETMC کجا دنبال اطلاعاتش بگردیم.

فهمیدیم که نسبت بالای ۱ (مخصوصاً بالای ۲) نشونه قدرت خریدار و ورود پول هوشمنده، در حالی که نسبت کمتر از ۱ نشون دهنده قدرت فروشنده و خروج پول از سهمه. اما مهم تر از همه این ها، اون نکات طلایی و هشدارهای کاربردی بود که توی بخش تمایزساز با هم بررسی کردیم. اینکه همیشه باید به حجم معاملات نگاه کرد، نسبت رو در چند روز متوالی بررسی کرد، و حتماً اون رو با تحلیل های تکنیکال و بنیادی ترکیب کرد.

یادتون باشه، قدرت خریدار به فروشنده یه ابزار قدرتمنده، ولی تنها ابزار نیست. مثل یه قطعه از پازل بزرگ تحلیله که باید با دانش و تجربه شما تکمیل بشه. هر چی بیشتر این نسبت رو توی عمل مشاهده کنین و با بقیه فاکتورها کنار هم بذارین، توی تحلیل تابلوخوانی حرفه ای تر میشین و میتونین تصمیمات بهتری برای خرید و فروش سهام بگیرین. پس شجاع باشین، تمرین کنین، و هر روز یه قدم به سمت معامله گر حرفه ای شدن نزدیک تر بشین. بازار بورس یه دریای پر از فرصته، فقط باید بلد بود چطور توش شنا کرد.