نمونه درخواست رفع ابهام از حکم

نمونه درخواست رفع ابهام از حکم، یک ابزار حقوقی مهم است که به شما کمک می کند تا اگر در یک حکم قضایی ابهامی وجود دارد، آن را برطرف کنید و مطمئن شوید که حکم به درستی و بدون هیچ گونه سوءتفاهمی اجرا می شود. این درخواست به دادگاه صادرکننده حکم ارائه می شود تا منظور دقیق خود را از بخش های مبهم رای روشن کند و از بروز مشکلات احتمالی در مرحله اجرا جلوگیری شود. در این مقاله می خواهیم حسابی درباره این موضوع حرف بزنیم و تمام ریزه کاری هاش رو با هم بررسی کنیم.

سلام به همه شما همراهان عزیز! تا حالا شده یک حکم قضایی دست تان برسد و با خودتان بگویید: خب، این یعنی چی؟ یا منظور دادگاه از این قسمت دقیقاً چیه؟ اگر این حس را تجربه کرده اید، تنها نیستید. خیلی وقت ها احکام قضایی، با وجود دقت و حساسیتی که دارند، ممکن است حاوی بخش هایی باشند که برای ما یا حتی برای مسئولین اجرا، کمی گنگ یا مبهم به نظر برسند. اینجاست که پای درخواست رفع ابهام از حکم به میان می آید؛ یک راهکار قانونی که به کمکش می توانید این گره ها را باز کنید و مسیر اجرای عدالت را صاف و بی دردسر پیش ببرید.

در دنیای پیچیده قوانین، وضوح و شفافیت حرف اول را می زند، مخصوصاً وقتی پای سرنوشت و حقوق افراد در میان باشد. یک حکم قضایی که قرار است فصل الخطاب یک دعوا باشد، باید مثل روز روشن و واضح باشد. اما خب، گاهی اوقات به دلایل مختلف، مثل خطای نگارشی، استفاده از اصطلاحات کلی یا حتی سوءتفاهم در برداشت، ممکن است بخش هایی از حکم، آدم را سردرگم کند. هدف این محتوای جامع، این است که شما را قدم به قدم با این فرآیند آشنا کند. از تعریف و مبانی قانونی گرفته تا شرایط و چگونگی تنظیم یک درخواست رفع ابهام درست و حسابی، همه را با هم مرور می کنیم. نگران نباشید، کلی هم نمونه درخواست کاربردی برایتان آورده ایم که بتوانید از آن ها الگو بگیرید و کار خودتان را راحت تر کنید. پس بزن بریم!

مفهوم رفع ابهام از حکم چیست؟

بگذارید با یک سوال ساده شروع کنیم: اصلاً رفع ابهام از حکم یعنی چی؟ در واقع، وقتی یک حکم قضایی صادر می شود، باید آنقدر شفاف باشد که هیچ شکی در مورد منظور دادگاه و نحوه اجرای آن باقی نماند. اما گاهی اوقات، ممکن است الفاظ یا عباراتی در متن حکم وجود داشته باشد که چند پهلو باشد یا معنی مشخصی نداشته باشد و همین قضیه کار را پیچیده می کند. رفع ابهام از حکم دقیقاً همین کار را می کند؛ یعنی از دادگاه می خواهیم که آن بخش های گنگ و مبهم را روشن کند تا همه بفهمند که منظور اصلی حکم چیست و قرار است چطور اجرا شود.

اینجا، ما با یک اصطلاح حقوقی مهم سر و کار داریم که برای تضمین اجرای صحیح عدالت حیاتی است. هدف این نیست که حکم را تغییر دهیم یا ماهیتش را عوض کنیم، بلکه فقط می خواهیم چیزی که دادگاه قصد داشته بگوید، به صورت واضح و بدون سوءتفاهم بیان شود. مثل این می ماند که شما یک نامه مهم دریافت کرده اید، اما یک قسمت از آن خط خوردگی دارد و نمی فهمید منظور اصلی چیست. درخواست رفع ابهام، مثل این است که از فرستنده نامه بخواهید آن قسمت را برایتان واضح تر بنویسد.

تفاوت رفع ابهام با مفاهیم مشابه

گاهی اوقات، رفع ابهام با اصلاح رأی یا تفسیر رأی اشتباه گرفته می شود. بیایید ببینیم تفاوتشان در چیست:

• رفع ابهام (Clarification of Judgment): اینجا دادگاه فقط بخش های مبهم یا اجمالی حکم را شفاف می کند. یعنی چیزی که قبلاً در حکم بوده و گنگ بوده را واضح می کند، بدون اینکه چیز جدیدی به حکم اضافه شود یا ماهیت آن تغییر کند. مثال بارز آن همان چاه آب معروف است که دادگاه بدوی حکم به مسدود شدن داده و دادگاه تجدیدنظر به محدود شدن. اینجا ابهام در همین تفاوت کلمات است.
• تفسیر رأی (Interpretation of Judgment): این یکی فرق اساسی دارد. در تفسیر رأی، دادگاه قصد دارد منظور کلی از یک حکم را تبیین کند، نه اینکه فقط ابهامات لفظی را برطرف کند. تفسیر رأی در موارد خیلی محدود و خاصی امکان پذیر است و معمولاً وقتی حکم کلی صادر شده و نیاز به توضیح منظور دادگاه است، به سراغش می روند. این مورد کمتر در احکام مدنی کاربرد دارد و بیشتر برای احکامی است که نیاز به تبیین فلسفه و استدلال کلی رأی دارند.
• اصلاح رأی (Correction of Judgment): این مورد هم کاملاً متفاوت است. اصلاح رأی زمانی اتفاق می افتد که در حکم، اشتباهات جزئی و غیر ماهوی وجود داشته باشد، مثل اشتباه در نام، تاریخ، عدد و رقم یا شماره پلاک ثبتی. اینجا نیازی به شفاف سازی منظور دادگاه نیست، بلکه فقط باید خطای نگارشی یا محاسباتی ساده ای تصحیح شود. مثلاً اگر تاریخ تولد در حکم اشتباه نوشته شده باشد، با یک درخواست اصلاح رأی می توان آن را درست کرد.

برای اینکه این تفاوت ها را بهتر درک کنید، می توانید به جدول زیر نگاهی بیندازید:

ویژگی	رفع ابهام از حکم	تفسیر رأی	اصلاح رأی
هدف اصلی	شفاف سازی و رفع اجمال از عبارات مبهم در متن حکم	تبیین منظور کلی دادگاه از یک حکم کلی و کلان	تصحیح اشتباهات جزئی و غیرماهوی (اعداد، نام، تاریخ)
تغییر ماهیت حکم	خیر، فقط وضوح بیشتر	خیر، تبیین منظور اصلی رأی است	خیر، فقط تصحیح اشتباهات نگارشی یا محاسباتی
کاربرد	عبارات گنگ و چندپهلو در حکم یا اجراییه	فقط در موارد خیلی محدود و خاص (نادرا)	اشتباهات املایی، نگارشی، عددی و هویتی
مبنای قانونی	ماده ۲۹ قانون اجرای احکام مدنی	برخی مواد قانون آیین دادرسی مدنی (با محدودیت زیاد)	ماده ۳۰۹ قانون آیین دادرسی مدنی

پس دیدید که هر کدام از این ها کاربرد خودشان را دارند و نباید به جای یکدیگر استفاده شوند. مهم این است که بدانیم کدام درخواست، برای کدام مشکل مناسب تر است.

مبانی و مستندات قانونی درخواست رفع ابهام از حکم

خب، تا اینجا فهمیدیم رفع ابهام یعنی چی و چه فرقی با بقیه درخواست ها دارد. حالا نوبت می رسد به ریشه های قانونی این حق. هر کاری در دادگستری باید بر اساس قانون باشد و درخواست رفع ابهام هم از این قاعده مستثنی نیست.

ماده ۲۹ قانون اجرای احکام مدنی: عصای دست ما!

مهم ترین و اساسی ترین ماده قانونی که دست شما را برای درخواست رفع ابهام باز می گذارد، ماده ۲۹ قانون اجرای احکام مدنی است. این ماده می گوید:

در صورتی که مفاد اجرائیه مخالف با مفاد حکم دادگاه باشد، دادورز نباید اجرائیه را به موقع اجرا بگذارد و موضوع را به دادگاه صادرکننده اجرائیه اعلام می کند. همچنین هرگاه در مفاد حکم یا اجرائیه ابهامی باشد، رفع ابهام به عهده دادگاهی است که حکم را صادر کرده است.

راستش را بخواهید، همین یک جمله آخر از این ماده، تمام بحث ماست! این ماده صراحتاً می گوید که اگر در حکم یا حتی در اجراییه ای که بر اساس حکم صادر شده، ابهامی وجود داشت، رفع آن به عهده همان دادگاهی است که حکم اصلی را داده است. یعنی هر وقت شما یا هر کسی که با حکم سر و کار دارد، مثل قاضی اجرا، وکیل، یا حتی یک دفتر اسناد رسمی، احساس کرد بخشی از حکم گنگ است، می تواند با استناد به این ماده، از دادگاه بخواهد که آن را روشن کند. این ماده یک جورایی تضمین می کند که هیچ حکمی به خاطر ابهام، ناتمام یا اشتباه اجرا نشود.

مواد مرتبط در قانون آیین دادرسی مدنی

علاوه بر ماده ۲۹ قانون اجرای احکام مدنی، مواد دیگری هم در قانون آیین دادرسی مدنی به صورت غیرمستقیم به این موضوع ربط پیدا می کنند، مخصوصاً در مورد صلاحیت دادگاه ها. مثلاً این قانون مشخص می کند که کدام دادگاه صلاحیت رسیدگی به یک دعوا را دارد و وقتی بحث رفع ابهام پیش می آید، همان دادگاه صادرکننده حکم اصلی، مرجع صالح خواهد بود، چه دادگاه بدوی باشد و چه دادگاه تجدیدنظر.

رویه قضایی و آرای وحدت رویه

گاهی اوقات، برای اینکه یک قانون خوب اجرا شود، نیاز به رویه قضایی و آرای وحدت رویه هم داریم. این آرا، که از دیوان عالی کشور صادر می شوند، به روشن تر شدن و چگونگی اجرای قوانین کمک می کنند. اگرچه در مورد رفع ابهام، ماده ۲۹ به قدر کافی روشن است، اما در موارد خاصی که نیاز به تبیین دقیق تر شرایط یا دایره شمول این درخواست باشد، آرای وحدت رویه می توانند راهگشا باشند و به حقوقدانان و قضات کمک کنند تا در موارد مشابه، تصمیمات یکسانی بگیرند و از سردرگمی جلوگیری شود.

خلاصه کلام اینکه، برای درخواست رفع ابهام از حکم، دست ما از نظر قانونی کاملاً پر است و هیچ جای نگرانی برای این موضوع وجود ندارد. مهم این است که بدانیم چطور باید از این حق قانونی مان به درستی استفاده کنیم.

شرایط و موارد امکان درخواست رفع ابهام

حالا که مبنای قانونی رفع ابهام را فهمیدیم، بریم سراغ اینکه چه زمانی و با چه شرایطی می توانیم درخواست رفع ابهام بدهیم. یادتان باشد، این درخواست الکی و برای هر چیزی نیست؛ باید شرایط خاصی داشته باشد تا دادگاه آن را قبول کند.

۱. وجود ابهام واقعی: الکی شلوغش نکنیم!

مهم ترین شرط این است که واقعاً یک ابهام وجود داشته باشد. یعنی ابهام باید در متن خود حکم یا اجراییه باشد، نه اینکه ما یا طرف مقابل، از روی برداشت شخصی یا سوءتفاهم، احساس ابهام کنیم. منظورم این است که نباید این درخواست بهانه ای برای تغییر سلیقه ای حکم شود. دادگاه فقط ابهاماتی را رفع می کند که از نظر حقوقی و منطقی، واقعاً در متن حکم وجود دارند و مانع اجرای صحیح آن می شوند. مثلاً اگر دادگاه حکمی راجع به زمین صادر کرده ولی نوع زمین (کشاورزی، مسکونی) مشخص نیست، اینجا ابهام وجود دارد.

۲. ماهیت ابهام: گره از کجا باز کنیم؟

ابها م می تواند در بخش های مختلفی از حکم باشد، مثلاً:

• موضوع حکم: مثلاً حکم به تخریب یک بنا داده شده، اما مشخص نیست کدام بنا یا کدام قسمت از آن.
• میزان محکوم به: اگر حکم به پرداخت وجهی داده شده، اما مبلغ دقیق آن یا نحوه محاسبه آن مبهم است (مثل ابهام در نرخ سود یا خسارت).
• مشخصات طرفین: گاهی ممکن است اسامی افراد یا مشخصات ملک مبهم باشد که البته این موارد بیشتر در اصلاح رأی می آیند ولی اگر به حدی باشد که اجرای حکم را دچار مشکل کند، می تواند در رفع ابهام هم مطرح شود.
• نحوه یا زمان اجرا: مثلاً حکم به تحویل مالی داده شده، اما زمان دقیق تحویل یا محل آن مشخص نیست. مثل همان قضیه مسدود یا محدود کردن چاه آب که در متن رقبا دیدیم. اینجا نحوه اجرا مبهم شده است.

۳. محدودیت ها: قرار نیست حکم را از نو بنویسیم!

خیلی مهم است که بدانید، با درخواست رفع ابهام نمی توانید ماهیت حکم را تغییر دهید یا اساس دعوا را زیر سوال ببرید. دادگاه فقط به شفاف سازی می پردازد، نه بازنگری در اصل رأی. یعنی اگر با اصل حکم مخالف هستید، باید از طریق تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی اقدام می کردید، نه رفع ابهام. دادگاه نمی تواند حکمی را که قبلاً صادر کرده، به بهانه رفع ابهام، تغییر دهد یا ماهیت آن را عوض کند. این یک خط قرمز مهم است.

۴. مرجع صالح: به کجا مراجعه کنیم؟

مرجع صالح برای رفع ابهام، همیشه و همیشه، دادگاه صادرکننده حکم مبهم است. یعنی اگر حکم را دادگاه بدوی صادر کرده، باید به همان دادگاه مراجعه کنید؛ اگر دادگاه تجدیدنظر حکم را داده، درخواستتان را به دادگاه تجدیدنظر می فرستید. حتی اگر ابهام در مرحله اجرا پیش آمده باشد، باز هم این وظیفه دادگاه صادرکننده حکم اصلی است که آن را رفع کند. مدیر اجرا یا دفتر اسناد رسمی فقط می توانند موضوع را به دادگاه گزارش دهند.

۵. چه کسانی می توانند درخواست کنند؟

تقریباً هر کسی که به نوعی با اجرای حکم درگیر است و ابهام، کارش را مختل کرده، می تواند این درخواست را بدهد:

• محکوم له و محکوم علیه: یعنی همان کسانی که در پرونده ذینفع هستند.
• وکلای آن ها: وکیل ها هم به نمایندگی از موکلینشان می توانند این درخواست را بدهند.
• مدیر اجرا (دادورز): اگر در حین اجرای حکم، مدیر اجرا خودش با ابهام مواجه شد، وظیفه دارد از دادگاه رفع ابهام بخواهد.
• دفتر اسناد رسمی: در مواردی که حکم مربوط به انتقال سند یا کارهای ثبتی باشد و دفتر اسناد رسمی در اجرای آن دچار ابهام شود، می تواند از دادگاه بخواهد تا موضوع را روشن کند.

پس، اگر واقعاً ابهامی وجود دارد و جزو محدودیت ها نیست، هر یک از این افراد می توانند با مراجعه به مرجع صالح، درخواست رفع ابهام خود را تقدیم کنند و از دادگاه بخواهند که گره از کارشان بگشاید.

راهنمای گام به گام: نحوه تنظیم و تقدیم درخواست رفع ابهام

رسیدیم به بخش عملی کار! حالا که همه چیز را در مورد رفع ابهام می دانیم، وقت آن است که یاد بگیریم چطور یک درخواست درست و حسابی بنویسیم و به دادگاه تقدیم کنیم. این مراحل را گام به گام با هم جلو می رویم تا هیچ نکته ای از قلم نیفتد.

گام ۱: تشخیص دقیق ابهام – اول گره را پیدا کن!

قبل از هر چیز، باید دقیقاً بدانید که ابهام کجای کار است. حکم یا اجراییه را با دقت بخوانید. کلمه، عبارت یا بندی را که باعث سردرگمی شما شده، شناسایی کنید. دقیقاً مشخص کنید که چرا این بخش مبهم است و چه سوالی برایتان ایجاد کرده. هر چقدر ابهام را دقیق تر و واضح تر مشخص کنید، کار دادگاه برای رفع آن راحت تر می شود. مثال مسدود یا محدود کردن چاه آب، یک نمونه عالی از تشخیص دقیق ابهام است که در آن رقیب ما اشاره کرده بود.

گام ۲: نگارش لایحه یا درخواست – قلم و کاغذ بردار!

حالا وقت نوشتن است. درخواست رفع ابهام معمولاً به صورت یک لایحه حقوقی یا نامه رسمی به دادگاه نوشته می شود. این لایحه باید شامل اطلاعات مهمی باشد:

• مخاطب: در ابتدای لایحه باید خطاب به ریاست محترم دادگاه صادرکننده حکم بنویسید. حتماً نام دادگاه (مثلاً ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شعبه ۱۲ تهران یا ریاست محترم دادگاه تجدیدنظر استان اصفهان) را ذکر کنید.
• مشخصات پرونده: این بخش خیلی مهم است. حتماً شماره کلاسه پرونده بدوی و اجرایی (اگر پرونده وارد مرحله اجرا شده)، شماره دادنامه (شماره رأی دادگاه) و تاریخ صدور آن را بنویسید. همچنین شعبه صادرکننده حکم را هم ذکر کنید.
• مشخصات متقاضی: نام و نام خانوادگی، کد ملی، شماره تماس و آدرس خودتان (یا موکلتان اگر وکیل هستید) را دقیق بنویسید. اگر وکیل هستید، مشخصات کامل خود و موکل را قید کنید.
• شرح دقیق ابهام: این قسمت قلب درخواست شماست. اینجا باید دقیقاً آن بند یا عبارتی از حکم را که مبهم است، کپی کنید و سپس توضیح دهید که چرا این بخش مبهم است و چه سوالی برایتان ایجاد کرده. سعی کنید تا جای ممکن از مثال های واضح و روشن استفاده کنید و نشان دهید که این ابهام چطور مانع اجرای صحیح حکم شده یا ممکن است به سوءتفاهم منجر شود.
• استدلال: توضیح دهید که این ابهام چگونه به مشکلاتی در اجرای حکم منجر شده و چرا رفع آن ضروری است. اگر نظریه مشورتی یا رویه قضایی خاصی در مورد این نوع ابهام وجود دارد، می توانید به آن اشاره کنید.
• خواسته: در پایان، باید خواسته خود را صریح و روشن از دادگاه مطرح کنید. مثلاً: علیهذا، با عنایت به مراتب فوق، مستدعی است دستور فرمایید نسبت به رفع ابهام از بند [شماره بند یا عبارت مبهم] دادنامه شماره [شماره دادنامه] اقدام و رأی تکمیلی یا قرار توضیحی صادر فرمایند.
• ضمائم: حتماً کپی خوانا از حکم اصلی، اجراییه (اگر صادر شده) و هر سند دیگری که به روشن شدن موضوع کمک می کند (مثل نامه های اداری، نامه های دفترخانه و…) را ضمیمه لایحه کنید.

گام ۳: ثبت و تقدیم – بفرستش بره!

بعد از اینکه لایحه را آماده کردید و ضمائم را هم پیوست آن کردید، باید آن را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه صالح تقدیم کنید. این روزها تمام مراحل ثبت لوایح و درخواست ها به صورت الکترونیکی انجام می شود و دیگر نیازی به مراجعه حضوری به دادگاه نیست. فقط کافی است با مدارک و لایحه آماده شده به یکی از این دفاتر مراجعه کنید.

گام ۴: پیگیری – فراموش نکن!

بعد از ثبت درخواست، کار شما تمام نشده است. باید پیگیر پرونده باشید. دادگاه ممکن است برای بررسی درخواست رفع ابهام، نیاز به تشکیل جلسه رسیدگی داشته باشد یا اینکه بدون تشکیل جلسه، صرفاً با بررسی مدارک و محتویات پرونده، تصمیم خود را صادر کند. می توانید از طریق سامانه ثنا یا با مراجعه به همان دفتر خدمات قضایی، از وضعیت پرونده خود مطلع شوید و منتظر صدور تصمیم دادگاه بمانید.

با طی کردن این گام ها، شما یک درخواست رفع ابهام اصولی و کامل را به دادگاه تقدیم کرده اید و شانس خود را برای حل مشکل ابهام در حکم به حداکثر رسانده اید.

نمونه درخواست رفع ابهام از حکم (چندین نمونه کاربردی و قابل انطباق)

خب، وقتش رسیده که نمونه های عملی را ببینیم. می دانم که دیدن چند نمونه واقعی، همیشه بیشتر از هزار کلمه توضیح، کمک کننده است. این نمونه ها را طوری طراحی کرده ایم که شما بتوانید آن ها را با جزئیات پرونده خودتان تطبیق دهید و از آن ها استفاده کنید. فقط کافی است مشخصات پرونده و ابهام خاص خودتان را جایگزین کنید.

نمونه ۱: درخواست کلی رفع ابهام از حکم (قالب استاندارد و پایه)

این نمونه برای مواردی است که ابهام، عمومی تر است و به بخش خاصی از اجرا یا نوع خاصی از پرونده محدود نمی شود.

به نام خدا

تاریخ:

مخاطب: ریاست محترم دادگاه [نام دادگاه، مثال: عمومی حقوقی شعبه 12 تهران / تجدیدنظر استان اصفهان]

موضوع: درخواست رفع ابهام از دادنامه

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی/وکیل]، وکیل/خواهان/خوانده پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده بدوی] که منجر به صدور دادنامه شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] از شعبه محترم [شماره شعبه] آن دادگاه گردیده است.

نظر به اینکه در بند [شماره بند یا پاراگراف مربوطه] از دادنامه مذکور، عبارت/جمله [عبارت یا جمله مبهم را دقیقاً اینجا کپی کنید] قید گردیده است، که متاسفانه این بخش از دادنامه از نظر اینجانب و در راستای اجرای صحیح حکم، مبهم بوده و سوالات و ابهاماتی را ایجاد نموده است. به طور خاص، ابهام در خصوص [توضیح دهید که ابهام دقیقاً چیست و چه سوالی ایجاد کرده است، مثلاً: مشخص نبودن میزان دقیق محکوم به و نحوه محاسبه آن یا عدم صراحت در مورد حدود اختیارات طرفین پس از اجرای حکم].

این ابهام می تواند به سوءتفاهم در اجرای حکم و تضییع حقوق یکی از طرفین منجر گردد. لذا، با استناد به ماده ۲۹ قانون اجرای احکام مدنی و به منظور رفع هرگونه اشکال و تضمین اجرای عادلانه و صحیح حکم، از محضر محترم دادگاه تقاضا دارم نسبت به رفع ابهام از عبارت مذکور در دادنامه فوق الذکر اقدام و دستورات مقتضی را صادر فرمایند.

پیشاپیش از بذل توجه و دستورات مقتضی آن مقام محترم کمال تشکر را دارم.

با تجدید مراتب احترام،

[نام و نام خانوادگی متقاضی/وکیل] [امضاء]

ضمائم:

1. کپی مصدق دادنامه شماره [شماره دادنامه]
2. کپی کارت ملی متقاضی (در صورت نیاز)

نمونه ۲: درخواست رفع ابهام از حکم در مرحله اجرا (تمرکز بر ابهامات اجراییه)

این نمونه بیشتر برای زمانی کاربرد دارد که حکم، وارد مرحله اجرا شده و اجراییه صادر شده است، اما در خود اجراییه یا در جزئیات اجرای آن ابهاماتی وجود دارد. اینجا می توانیم از تجربه رقبا هم کمک بگیریم.

به نام خدا

تاریخ:

مخاطب: ریاست محترم دادگاه [نام دادگاه، مثال: عمومی حقوقی شعبه 7 قم / تجدیدنظر استان خراسان رضوی]

موضوع: درخواست رفع ابهام از حکم و اجراییه در مرحله اجرا

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی/وکیل]، وکیل/خواهان/خوانده پرونده اجرایی کلاسه [شماره کلاسه پرونده اجرایی] که در خصوص دادنامه شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] آن دادگاه محترم در حال اجرا می باشد.

همانطور که مستحضرید، در بند [شماره بند یا عبارت مربوطه در حکم یا اجراییه] از دادنامه/اجراییه صادره، حکم/دستور بر [ذکر دقیق بخش مبهم از حکم یا اجراییه، مثلاً: مسدود نمودن چاه آب اینجانب یا پرداخت خسارت با نرخ تورم] صادر شده است.

لیکن در راستای اجرای حکم، ابهامی در خصوص [شرح دقیق ابهام و تاثیر آن بر اجرا، مثلاً: تفسیر کلمه ‘مسدود’ و ‘محدود’ در خصوص چاه آب پیش آمده است که آیا چاه آب باید کلاً مسدود گردد یا جزئاً محدود شود و چگونه؟ یا نحوه محاسبه نرخ تورم و مرجع اعلام کننده آن مبهم است] و این موضوع مانع از تکمیل صحیح و قانونی فرآیند اجرا گردیده است. [در صورت وجود سابقه، اشاره کنید: اینجانب/دفتر اسناد رسمی شماره … به موجب نامه شماره … مورخ … نیز مراتب ابهام را اعلام نموده، اما پاسخی که رفع ابهام کند، دریافت نشده است.].

لذا، با عنایت به صراحت ماده ۲۹ قانون اجرای احکام مدنی و به منظور پیشگیری از هرگونه سوءتفاهم یا اشتباه در اجرای حکم و احقاق کامل حقوق طرفین، از محضر محترم دادگاه تقاضا دارم در اسرع وقت نسبت به رفع ابهام از بند مذکور در حکم و اجراییه صادره اقدام و دستورات شفاف و تکمیلی را جهت راهنمایی اداره اجرا/دفتر اسناد رسمی صادر فرمایند.

پیشاپیش از حسن نظر و همکاری آن مقام محترم سپاسگزارم.

با تجدید مراتب احترام،

[نام و نام خانوادگی متقاضی/وکیل] [امضاء]

ضمائم:

1. کپی مصدق دادنامه شماره [شماره دادنامه]
2. کپی مصدق اجراییه پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده اجرایی]
3. نامه شماره [شماره] مورخ [تاریخ] دفترخانه/اداره اجرا (در صورت وجود)

نمونه ۳: لایحه رفع ابهام در پرونده ملکی (مثال: حدود اربعه، نوع حق، مورد رقبا)

اگر پرونده شما مربوط به ملک و زمین است و ابهام در مورد مشخصات ملک، حدود آن یا نوع حقوق مرتبط با آن است، این نمونه می تواند کمکتان کند. اینجا می توانیم از نمونه پیچیده رقیب دادگران هم الگو بگیریم.

به نام خدا

تاریخ:

مخاطب: ریاست محترم دادگاه [نام دادگاه، مثال: عمومی حقوقی شعبه 10 اصفهان / تجدیدنظر استان تهران]

موضوع: لایحه درخواست رفع ابهام از دادنامه در پرونده ملکی

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی/وکیل] به وکالت/اصالت از [نام موکل/خواهان/خوانده] در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده بدوی] که منجر به صدور دادنامه شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] از شعبه محترم [شماره شعبه] آن دادگاه در خصوص موضوع [نوع دعوا، مثال: الزام به تنظیم سند رسمی ملک/تخلیه ید] گردیده است.

در دادنامه صدرالاشاره، در قسمت مربوط به [بند یا پاراگراف مربوط به ابهام، مثلاً: موضوع محکومیت به انتقال سه دانگ ملکیت و سه دانگ حقوق و منافع کسب و پیشه], عبارت [عبارت یا بند مبهم را دقیقاً اینجا کپی کنید] قید شده است. با وجود صراحت اولیه، در مرحله اجرای حکم و مراجعه به دفاتر اسناد رسمی، در خصوص [شرح دقیق ابهام در پرونده ملکی، مثلاً: آیا منظور از سه دانگ حقوق و منافع نسبت به عین شامل سرقفلی و حق کسب و پیشه نیز می گردد یا صرفاً حقوق عینی ملک است؟ با توجه به اینکه در ادامه دادنامه حکم به بطلان دعوای خواهان ها در مورد سرقفلی و حق کسب و پیشه صادر شده است، این ابهام در دفترخانه اسناد رسمی شماره … (مربوط به تنظیم سند) ایجاد شده که آیا باید سند سه دانگ سرقفلی نیز منتقل شود یا خیر؟ این تناقض در اجرای حکم مشکل ساز شده است].

این ابهام به ویژه با توجه به اینکه [دلیل منطقی برای ابهام را بیاورید، مثلاً: دادگاه در قسمت استدلال خود اشاره داشته که جمع مالیکت عین و سرقفلی برای یک شخص بی معناست، اما در منطوق حکم به انتقال حقوق و منافع نیز اشاره نموده است]، مانع از تعیین تکلیف نهایی و تنظیم سند رسمی به صورت صحیح گردیده است.

لذا، مستنداً به ماده ۲۹ قانون اجرای احکام مدنی، از محضر محترم دادگاه تقاضا دارم نسبت به رفع ابهام از بند مذکور در دادنامه فوق الذکر اقدام و دستورات روشن و قاطع را جهت تسهیل در اجرای حکم و تنظیم سند رسمی به دفترخانه مربوطه صادر فرمایند تا حقوق موکل/اینجانب پس از [ذکر مدت زمان در صورت طولانی بودن پرونده، مثلاً: گذشت 27 سال] کاملاً احقاق گردد.

با تجدید مراتب احترام،

[نام و نام خانوادگی متقاضی/وکیل] [امضاء]

ضمائم:

1. کپی مصدق دادنامه شماره [شماره دادنامه]
2. کپی مصدق اجراییه (در صورت وجود)
3. کپی نامه های ارسالی از/به دفتر اسناد رسمی (در صورت وجود)
4. کپی مبایعه نامه/صلح نامه مورد اشاره در حکم (در صورت لزوم)

نمونه ۴: درخواست رفع ابهام در پرونده مالی/تجارتی (مثال: ابهام در محاسبه سود، خسارت، یا نحوه پرداخت)

برای پرونده هایی که جنبه مالی یا تجاری دارند و ابهام در مورد ارقام، نحوه محاسبه، سود و زیان یا نحوه پرداخت است، این نمونه می تواند کارآمد باشد.

به نام خدا

تاریخ:

مخاطب: ریاست محترم دادگاه [نام دادگاه، مثال: عمومی حقوقی شعبه 8 شیراز / تجدیدنظر استان البرز]

موضوع: درخواست رفع ابهام از دادنامه در پرونده مالی/تجارتی

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی/وکیل] به وکالت/اصالت از [نام موکل/خواهان/خوانده] در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده بدوی/اجرایی] که منجر به صدور دادنامه شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] از شعبه محترم [شماره شعبه] آن دادگاه گردیده است.

در دادنامه صادره، حکم بر [موضوع اصلی حکم، مثلاً: پرداخت مبلغ … ریال به عنوان اصل خواسته به همراه خسارت تأخیر تأدیه] صادر شده است. اما در بخش مربوط به [بند یا عبارت مبهم، مثلاً: نحوه محاسبه خسارت تأخیر تأدیه]، عبارت/جمله [عبارت یا جمله مبهم را دقیقاً اینجا کپی کنید] قید شده است. این بخش از دادنامه در خصوص [شرح دقیق ابهام مالی/تجاری، مثلاً: مبنای محاسبه خسارت تأخیر تأدیه، آیا بر اساس نرخ شاخص بانک مرکزی است یا نرخ دیگری؟ همچنین، تاریخ شروع محاسبه و پایان آن در حکم به وضوح ذکر نشده است، که این موضوع در مرحله اجرا به اختلاف نظر بین طرفین و اداره اجرا منجر شده است].

این ابهام در نحوه محاسبه خسارت، علاوه بر ایجاد تزلزل در اجرای دقیق حکم، ممکن است به تضییع حقوق یکی از طرفین منجر شود و باعث بروز مشکلات اجرایی گردد.

لذا، با استناد به ماده ۲۹ قانون اجرای احکام مدنی و به منظور تضمین اجرای عادلانه و شفاف حکم، از محضر محترم دادگاه تقاضا دارم نسبت به رفع ابهام از بخش مربوط به محاسبه خسارت تأخیر تأدیه/نحوه پرداخت در دادنامه فوق الذکر اقدام و با صدور رأی تکمیلی یا قرار توضیحی، راهنمایی لازم را جهت اجرای صحیح حکم و محاسبه دقیق مبالغ به عمل آورند.

پیشاپیش از عنایت و دستورات مقتضی آن مقام محترم کمال تشکر را دارم.

با تجدید مراتب احترام،

[نام و نام خانوادگی متقاضی/وکیل] [امضاء]

ضمائم:

1. کپی مصدق دادنامه شماره [شماره دادنامه]
2. کپی مصدق اجراییه (در صورت وجود)
3. هر سند مرتبط با محاسبات مالی (در صورت لزوم)

امیدوارم این نمونه ها به کارتان بیاید و راهنمای خوبی برای تنظیم درخواست های شما باشند. فقط فراموش نکنید که هر پرونده ای جزئیات خاص خودش را دارد و ممکن است لازم باشد تغییراتی در این نمونه ها ایجاد کنید.

تصمیم دادگاه پس از بررسی درخواست رفع ابهام

خب، درخواستتان را تقدیم کردید و پیگیری های لازم را هم انجام دادید. حالا نوبت دادگاه است که تصمیم بگیرد. ببینیم بعد از بررسی درخواست رفع ابهام چه اتفاقاتی ممکن است بیفتد و تصمیمات دادگاه چه آثاری دارند.

صدور رأی تکمیلی یا قرار رفع ابهام: گره باز شد!

اگر دادگاه درخواست شما را موجه تشخیص دهد و واقعاً ابهامی در حکم اصلی وجود داشته باشد، دو حالت ممکن است پیش بیاید:

1. صدور رأی تکمیلی: در این حالت، دادگاه با صدور یک رأی جدید، آن بخش های مبهم حکم قبلی را روشن و تکمیل می کند. این رأی، مثل یک تکه پازل گم شده است که به حکم اصلی اضافه می شود و آن را کامل می کند.
2. صدور قرار رفع ابهام: گاهی اوقات، دادگاه به جای رأی تکمیلی، یک قرار صادر می کند که در آن به صراحت ابهام را رفع می کند. این قرار هم به همان اندازه رأی تکمیلی معتبر است و بخش مبهم حکم را توضیح می دهد.

مهم این است که در هر دو حالت، منظور دادگاه کاملاً شفاف و مشخص می شود و دیگر جایی برای سوءتفاهم باقی نمی ماند. این رأی یا قرار، به طرفین ابلاغ می شود و از آن تاریخ به بعد، همه موظفند حکم را بر اساس این توضیح تکمیلی اجرا کنند.

رد درخواست: گرهی در کار نبود!

این هم یک احتمال است. گاهی اوقات، دادگاه ممکن است درخواست رفع ابهام شما را رد کند. این اتفاق معمولاً در یکی از این دو حالت رخ می دهد:

1. عدم احراز ابهام واقعی: دادگاه معتقد است که در حکم اصلی، ابهامی وجود ندارد و آنچه شما ابهام می دانید، یک برداشت شخصی یا سوءتفاهم است. یعنی به قول معروف، اشکال از خودتان بوده، نه از حکم!
2. درخواست خارج از حدود رفع ابهام: اگر شما به بهانه رفع ابهام، خواستار تغییر ماهیت حکم یا بازنگری در اصل دعوا شده باشید، دادگاه قطعاً درخواستتان را رد می کند. یادتان باشد، رفع ابهام، بازبینی رأی نیست.

در صورت رد درخواست، شما باید با همان حکم اولیه (بدون توضیح تکمیلی) کنار بیایید یا اگر راه قانونی دیگری مثل تجدیدنظرخواهی (اگر هنوز مهلت دارد) وجود دارد، از آن استفاده کنید.

آثار رأی تکمیلی: حالا چه؟

مهم ترین اثر رأی یا قرار رفع ابهام این است که: این رأی تکمیلی، جزء لاینفک حکم اصلی محسوب می شود. یعنی دیگر نباید این ها را دوتا چیز جدا از هم ببینید؛ بلکه حکم اصلی به علاوه رأی تکمیلی، یک مجموعه واحد را تشکیل می دهند و از این به بعد، تمام مراحل اجرا باید بر اساس این مجموعه جدید و شفاف انجام شود.

از این تاریخ، اجراییه و تمام اقداماتی که در راستای اجرای حکم صورت می گیرد، باید با در نظر گرفتن توضیحات ارائه شده در رأی تکمیلی باشد. اگر قبلاً اقدامی بر خلاف این توضیحات صورت گرفته باشد، باید اصلاح شود.

آیا رأی رفع ابهام قابل تجدیدنظرخواهی است؟

این یک بحث حقوقی است که کمی ریزه کاری دارد. در مورد اینکه آیا رأی تکمیلی یا قرار رفع ابهام خودش قابل تجدیدنظرخواهی است یا نه، نظرات مختلفی وجود دارد. رویه قضایی بیشتر به این سمت است که چون این رأی یا قرار، در واقع جزئی از حکم اصلی محسوب می شود و ماهیت مستقل ندارد که بتوان آن را جداگانه مورد اعتراض قرار داد، معمولاً به تنهایی قابل تجدیدنظرخواهی نیست. یعنی شما نمی توانید فقط به همین رأی تکمیلی اعتراض کنید. اگر قصد اعتراض به اصل حکم را دارید، باید در همان مهلت قانونی اولیه و از طرق قانونی مثل تجدیدنظرخواهی به اصل حکم، اقدام می کردید. اما اگر رأی تکمیلی منجر به تغییر ماهوی و اساسی در حق شده باشد و از حدود رفع ابهام فراتر رفته باشد، ممکن است در موارد استثنایی قابلیت اعتراض داشته باشد که این موضوع کاملاً به تشخیص دادگاه عالی تر و رویه قضایی بستگی دارد.

پس، دانستن این مراحل و نتایج احتمالی، به شما کمک می کند تا با دید بازتری وارد این فرآیند شوید و انتظارات واقع بینانه تری از دادگاه داشته باشید.

نتیجه گیری و توصیه های پایانی

خب، به انتهای راهنمای جامع و کاربردی خودمان در مورد نمونه درخواست رفع ابهام از حکم رسیدیم. در طول این مسیر، با هم از تعریف و تفاوت های این درخواست با مفاهیم مشابه گرفته تا مبانی قانونی، شرایط، و مراحل گام به گام تنظیم و تقدیم آن را بررسی کردیم. کلی هم نمونه عملی و قابل انطباق برایتان آوردیم تا کارتان حسابی راحت شود. امیدوارم حسابی برایتان مفید بوده باشد و با خواندن این مقاله، تمام ابهامات ذهنی تان در مورد این موضوع رفع شده باشد.

درخواست رفع ابهام از حکم، یک ابزار قدرتمند و حیاتی در نظام حقوقی ماست که به شما این امکان را می دهد تا از اجرای صحیح و بدون نقص احکام قضایی مطمئن شوید. وقتی صحبت از عدالت و حقوق افراد می شود، هیچ گونه ابهام یا سوءتفاهمی پذیرفته نیست. این حق قانونی به شما کمک می کند تا مطمئن شوید که آنچه دادگاه قصد داشته، دقیقاً همان چیزی است که اجرا می شود.

توصیه های پایانی من به شما این است:

1. دقت، دقت، دقت: قبل از هر اقدامی، حکم و اجراییه را با دقت بسیار بخوانید. گره را دقیقاً پیدا کنید. هر چقدر ابهام را واضح تر و دقیق تر تشخیص دهید، شانستان برای رفع آن بیشتر است.
2. متن درخواست را جدی بگیرید: نوشتن یک لایحه یا درخواست خوب و منطقی، نصف راه است. با حوصله و با استناد به ماده ۲۹ قانون اجرای احکام مدنی، خواسته تان را صریح و بدون حاشیه بیان کنید.
3. ضمائم کامل باشند: هر چیزی که به روشن شدن موضوع کمک می کند، از کپی حکم و اجراییه گرفته تا نامه های اداری و گزارش های مربوطه، را ضمیمه درخواستتان کنید.
4. پیگیری فراموش نشود: بعد از ثبت درخواست، پرونده را رها نکنید. پیگیر باشید تا از سرنوشت درخواستتان مطلع شوید.
5. مشورت با متخصص: راستش را بخواهید، گاهی اوقات مسائل حقوقی پیچیده تر از آن هستند که خودمان به تنهایی از پسشان بربیاییم. اگر ابهام پرونده تان حسابی پیچیده است یا احساس می کنید به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید. وکیل ها با تجربه و دانش حقوقی که دارند، می توانند بهترین راهکار را به شما نشان دهند و در تنظیم و پیگیری درخواست رفع ابهام کمکتان کنند. نمونه درخواست رفع ابهام از حکم فقط یک الگو است و هر پرونده ای قلق خاص خودش را دارد.

یادتان باشد، آگاهی حقوقی، بهترین سپر دفاعی شماست. با شناخت حقوق خود و استفاده صحیح از ابزارهای قانونی مانند درخواست رفع ابهام از حکم، می توانید از حقوق خودتان محافظت کنید و مطمئن شوید که عدالت به بهترین شکل ممکن اجرا می شود. امیدوارم این مقاله راهنمای خوبی برایتان بوده باشد و در مسیر احقاق حق، گام هایتان را محکم تر بردارید. موفق باشید!