نمونه لایحه انکار سند عادی

فرض کنید درگیر یک پرونده حقوقی شده اید و طرف مقابل یک سند عادی (مثلاً یک قولنامه یا دست نوشته) رو کرده که ادعا می کند شما یا یکی از نزدیکانتان امضا کرده اید و به ضرر شماست. اینجا چی کار می کنید؟ مطمئناً اولین فکری که به ذهن تان می رسد این است که چطور از خودتان دفاع کنید و بگویید «نه، این امضای من نیست!» یا «من از صحت این امضا اطلاعی ندارم». این دقیقاً همان جایی است که پای «لایحه انکار سند عادی» به میان می آید. این لایحه، برگ برنده شما برای دفاع از حق خودتان در مقابل سندی است که به اصالت آن شک دارید یا آن را قبول ندارید. توی این مقاله، قرار است هر چیزی که باید در مورد نحوه نوشتن و ارائه یک لایحه انکار سند عادی یا تردید نسبت به سند عادی بدانید رو با زبانی ساده و خودمانی به شما بگوییم، از خود نمونه لایحه آماده گرفته تا نکات حقوقی و کاربردی که هیچ وقت نباید از قلم بیندازید.

در دنیای امروز که اسناد عادی نقش پررنگی در معاملات و روابط حقوقی ما دارند، کم نیستند پرونده هایی که اصالت همین اسناد مورد بحث و چالش قرار می گیرد. گاهی ممکن است یک دست نوشته قدیمی، یک قولنامه دستی یا حتی یک امضای ساده، پای شما را به دادگاه باز کند. اگر سند ابرازی به ضررتان باشد و شما واقعاً امضای آن را قبول نداشته باشید یا نسبت به آن شک داشته باشید، چه می کنید؟ نگران نباشید، چون قانون برای چنین موقعیت هایی، ابزارهای دفاعی مهمی به نام انکار و تردید را در اختیار شما قرار داده است. اما چطور باید از این ابزارها درست استفاده کرد تا پرونده به نفع شما تمام شود؟ خیلی ها درگیر پیچیدگی های حقوقی این موضوع می شوند و نمی دانند از کجا شروع کنند، چه بنویسند و چه زمانی باید اقدام کنند. هدف ما این است که شما را قدم به قدم با این مفاهیم آشنا کنیم و یک نقشه راه عملی جلوی پایتان بگذاریم تا با اطمینان خاطر بیشتری از حقوق خود دفاع کنید. پس، آستین ها را بالا بزنید که می خواهیم وارد جزئیات شویم!

نمونه لایحه انکار/تردید سند عادی: چطور یک لایحه حرفه ای بنویسیم؟

خیلی وقت ها دیدیم که افراد با وجود اینکه حق با آن هاست، اما به خاطر ندانستن نحوه درست دفاع یا اشتباه در نگارش لایحه ها، پرونده شان دچار مشکل می شود. لایحه انکار سند عادی، مثل یک سپر دفاعی است که باید با دقت و ظرافت تمام تنظیم شود. یک لایحه خوب، می تواند سرنوشت پرونده شما را عوض کند. بیایید اول از همه ببینیم یک لایحه حقوقی درست و حسابی، چه ساختاری باید داشته باشد.

ساختار کلی یک لایحه حقوقی موثر: از سیر تا پیاز

برای اینکه لایحه تان تاثیرگذار باشد و حرف تان را به دادگاه برساند، باید یک فرم و چارچوب مشخص داشته باشد. مثل هر نامه رسمی دیگری، لایحه هم اجزای ثابتی دارد که هر کدام جایگاه خاص خودشان را دارند. اگر این اجزا درست و دقیق کنار هم قرار بگیرند، پیامی واضح و مستدل به قاضی منتقل می کنند.

• ریاست محترم شعبه…: این قسمت را حتماً با ذکر دقیق شعبه و دادگاه مربوطه شروع کنید. مثلاً: ریاست محترم شعبه ۱۰۳ دادگاه عمومی حقوقی شهرستان تهران. این نشان می دهد که لایحه شما کاملاً هدفمند و برای پرونده مشخصی نوشته شده است.
• عنوان دقیق لایحه: عنوانی گویا و مختصر انتخاب کنید که هدف لایحه را مشخص کند. مثلاً: لایحه اظهار انکار اصالت سند عادی ابرازی خواهان یا لایحه اظهار تردید نسبت به امضای مورث در سند عادی.
• اطلاعات پرونده: حتماً شماره بایگانی، کلاسه پرونده، شماره دادنامه (اگر مربوط به تجدیدنظر باشد) و تاریخ وقت رسیدگی را بنویسید. این ها به قاضی کمک می کند لایحه شما را به سرعت به پرونده مرتبط کند.
• مشخصات کامل ارائه دهنده لایحه: نام و نام خانوادگی، مشخصات خواهان یا خوانده بودن، و اگر وکیل هستید، مشخصات و سمت خودتان را قید کنید.
• موضوع لایحه: اینجا به صورت خیلی خلاصه و شفاف بنویسید که درخواست شما چیست. مثلاً انکار امضای منتسب به اینجانب یا تردید نسبت به امضای مورث در سند عادی.
• مقدمه لایحه: در این قسمت، یک شرح کوتاه از پرونده و سندی که مورد اعتراض شماست، ارائه دهید. لازم نیست خیلی وارد جزئیات شوید، فقط یک معرفی اجمالی.
• متن اصلی لایحه: اینجاست که باید با صراحت تمام، انکار یا تردید خودتان را نسبت به سند ابرازی اعلام کنید و دلایل و توجیهات تان را (البته اگر در این مرحله لازم بود) بیاورید.
• درخواست از دادگاه: در پایان متن اصلی، به وضوح از دادگاه بخواهید چه کاری انجام دهد؛ مثلاً تقاضای رسیدگی به اصالت سند، ارجاع به کارشناسی خط و امضا و نهایتاً بی اعتباری سند را مطرح کنید.
• پایان لایحه: در این قسمت، نام و نام خانوادگی، سمت (خواهان، خوانده، وکیل) و امضا و تاریخ را درج کنید.

حالا که با اجزای یک لایحه استاندارد آشنا شدید، وقتش رسیده که دو نمونه لایحه کاربردی را با هم ببینیم. یادتان باشد این ها قالب های آماده هستند و باید با اطلاعات پرونده و دلایل شما شخصی سازی شوند.

نمونه لایحه انکار امضای منتسب به خود: قالب آماده برای شما

فرض کنید کسی سندی را ارائه داده و ادعا می کند امضای پای آن متعلق به شماست، اما شما مطمئن هستید که چنین امضایی نکرده اید. در این حالت، باید اظهار انکار کنید. در اینجا یک نمونه لایحه برای همین موقعیت آورده ایم:

باسمه تعالی

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]

با سلام و احترام؛

موضوع: لایحه اظهار انکار اصالت سند عادی ابرازی خواهان/خوانده

پرونده کلاسه: [شماره کلاسه پرونده]

شماره بایگانی: [شماره بایگانی پرونده]

وقت رسیدگی: [تاریخ و ساعت وقت رسیدگی]

احتراماً، اینجانب [نام و نام خانوادگی شما]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [کد ملی شما]، [خواهان/خوانده] پرونده فوق الذکر، به استحضار آن عالی مقام می رسانم:

پیرو ابلاغ [دادنامه/احضاریه/اخطار رفع نقص] مورخ [تاریخ] و در پاسخ به ادعای [خواهان/خوانده] محترم مبنی بر استناد به یک فقره سند عادی [توضیح مختصر سند، مثلاً: قولنامه خرید و فروش ملک/سفته/دست نوشته] مورخ [تاریخ سند مورد ادعا]، که متاسفانه اصالت آن را زیر سوال برده است، اینجانب ضمن رد کلیه ادعاهای [خواهان/خوانده] در این خصوص و با استناد به مواد ۲۱۶ و ۲۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی، مراتب انکار صریح خود را نسبت به امضاء ذیل سند عادی مذکور ابراز می دارم.

بدین معنا که امضای درج شده در ذیل سند عادی [ذکر مشخصات دقیق سند، مثلاً: قولنامه مورخ 1402/05/10 مربوط به فروش قطعه زمینی به شماره پلاک ثبتی…]، متعلق به اینجانب نبوده و هرگز اقدام به امضای چنین سندی نکرده ام.

لذا، با عنایت به مراتب معروضه، از محضر دادگاه محترم استدعا دارم:

1. نسبت به اصالت سند عادی ابرازی فوق الذکر، مطابق با مقررات قانونی، رسیدگی و دستورات مقتضی را صادر فرمایید.
2. در صورت لزوم، دستور ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری در رشته خط و امضا را جهت بررسی و احراز عدم اصالت امضای منتسب به اینجانب، صادر فرمایید.
3. نهایتاً، حکم بر بی اعتباری سند مذکور و خروج آن از عداد دلایل [خواهان/خوانده] را صادر فرمایید.

با تقدیم احترام و تشکر

نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شما]

سمت: [خواهان/خوانده/وکیل]

تاریخ: [تاریخ نگارش لایحه]

امضا:

یادتان باشد که در نگارش این لایحه، شفافیت و صراحت حرف اول را می زند. هرچه دقیق تر و بدون ابهام تر منظورتان را بیان کنید، کار قاضی برای رسیدگی هم راحت تر خواهد بود. اصلاً نگران ارائه دلیل در مرحله اول نباشید؛ همین که بگویید این امضای من نیست، کافی است و بار اثبات به دوش طرف مقابل می افتد. بعداً در مورد بار اثبات مفصل حرف می زنیم.

نمونه لایحه تردید نسبت به امضای منتسب به مورث یا شخص ثالث: وقتی که شما نیستید

حالا فرض کنید سندی علیه شما ابراز شده که امضای پای آن نه مال شما، بلکه مال پدر مرحوم تان است یا اصلاً مال یک شخص ثالث دیگر است که شما از صحت و سقم آن اطلاعی ندارید. در این حالت، شما نمی توانید انکار کنید، چون امضا برای شما نیست. اینجا باید تردید کنید. یعنی بگویید: من نمی دانم این امضا درست است یا نه. یک نمونه لایحه برای این موقعیت را با هم مرور می کنیم:

باسمه تعالی

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]

با سلام و احترام؛

موضوع: لایحه اظهار تردید نسبت به اصالت سند عادی ابرازی خواهان/خوانده (امضای مورث/شخص ثالث)

پرونده کلاسه: [شماره کلاسه پرونده]

شماره بایگانی: [شماره بایگانی پرونده]

وقت رسیدگی: [تاریخ و ساعت وقت رسیدگی]

احتراماً، اینجانب [نام و نام خانوادگی شما]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [کد ملی شما]، [خواهان/خوانده] پرونده فوق الذکر، [و احد از وراث مرحوم/مرحومه [نام مورث] به شرح گواهی حصر وراثت پیوست، (در صورت نیاز به وراثت)]، به استحضار آن عالی مقام می رسانم:

پیرو ابلاغ [دادنامه/احضاریه/اخطار رفع نقص] مورخ [تاریخ] و در پاسخ به ادعای [خواهان/خوانده] محترم مبنی بر استناد به یک فقره سند عادی [توضیح مختصر سند، مثلاً: مبایعه نامه/وصیت نامه/قرارداد] مورخ [تاریخ سند مورد ادعا]، که ایشان مدعی هستند امضای ذیل آن متعلق به [نام مورث یا شخص ثالث، مثلاً: مرحوم پدرم/آقای فلانی] می باشد، اینجانب ضمن رد کلیه ادعاهای [خواهان/خوانده] در این خصوص و با استناد به ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی، مراتب تردید صریح خود را نسبت به اصالت امضاء ذیل سند عادی مذکور ابراز می دارم.

بدین معنا که با توجه به [دلایل تردید، مثلاً: فوت مرحوم مورث و عدم دسترسی به ایشان برای تأیید امضا/عدم اطلاع از نحوه امضای ایشان/عدم حضور اینجانب در زمان تنظیم سند مورد ادعا و عدم آگاهی از صحت امضای منتسب به شخص ثالث]، اینجانب هیچ گونه اطلاعی از صحت و اصالت امضای درج شده در ذیل سند عادی [ذکر مشخصات دقیق سند، مثلاً: مبایعه نامه مورخ 1401/10/20 مربوط به ملک پلاک ثبتی…]، منتسب به [نام مورث یا شخص ثالث]، نداشته و نسبت به آن تردید دارم.

لذا، با عنایت به مراتب معروضه، از محضر دادگاه محترم استدعا دارم:

1. نسبت به اصالت سند عادی ابرازی فوق الذکر، مطابق با مقررات قانونی، رسیدگی و دستورات مقتضی را صادر فرمایید.
2. در صورت لزوم، دستور ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری در رشته خط و امضا را جهت بررسی و احراز اصالت امضای منتسب به [نام مورث یا شخص ثالث]، صادر فرمایید.
3. نهایتاً، حکم بر بی اعتباری سند مذکور و خروج آن از عداد دلایل [خواهان/خوانده] را صادر فرمایید.

با تقدیم احترام و تشکر

نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شما]

سمت: [خواهان/خوانده/وکیل]

تاریخ: [تاریخ نگارش لایحه]

امضا:

در هر دو لایحه بالا، جاهای خالی را با اطلاعات پرونده خودتان پر کنید. این قالب ها فقط یک شروع خوب هستند و شما باید با توجه به شرایط خاص پرونده تان، آن ها را تکمیل و شخصی سازی کنید. هرچقدر اطلاعات شما در مورد پرونده و سند مورد نظر دقیق تر باشد، لایحه شما هم قوی تر خواهد بود.

فرم دانلود نمونه لایحه (Word/PDF): دسترسی آسان به قالب های ما

برای اینکه کارتان راحت تر باشد و بتوانید این نمونه لایحه ها را مستقیماً ویرایش و استفاده کنید، ما قالب های آماده Word و PDF را برای دانلود در دسترس تان قرار داده ایم. کافی است روی دکمه دانلود کلیک کنید و فایل ها را دریافت کنید. بعد از دانلود، می توانید اطلاعات پرونده خودتان را وارد کرده و یک لایحه حرفه ای و آماده تحویل به دادگاه داشته باشید. یادتان باشد قبل از ارائه نهایی، یک بار دیگر همه چیز را دقیق بررسی کنید.

شناخت حقوقی انکار و تردید نسبت به سند عادی: مفاهیم پایه ای که باید بدانید

حالا که با فرم و قالب لایحه آشنا شدید، بیایید کمی هم درباره زیر و بم حقوقی انکار و تردید حرف بزنیم. این مفاهیم شاید در نگاه اول شبیه به هم به نظر برسند، اما در دنیای حقوق، تفاوت های اساسی دارند که دانستن آن ها برای دفاع شما حیاتی است. اول از همه، فرق سند عادی و رسمی را بشناسیم.

سند عادی و سند رسمی: فرق بین خودی و غیرخودی!

در قانون، اسناد به دو دسته کلی عادی و رسمی تقسیم می شوند که هر کدام اعتبار و شیوه اثبات خاص خودشان را دارند. انگار که یکی کارت ملی دارد و دیگری فقط یک کارت ویزیت است!

• سند عادی: به زبان ساده، هر سندی است که توسط اداره ثبت اسناد یا دفاتر اسناد رسمی یا مأمورین دولتی تنظیم نشده باشد. این سندها معمولاً با امضا، اثر انگشت یا مهر اعتبار پیدا می کنند و می توانند شامل قولنامه، مبایعه نامه دستی، دست نوشته، رسید و هر توافق نامه غیررسمی دیگری باشند. مثلاً، یک برگه که روی آن با خودکار نوشته اید: اینجانب الف، مبلغ ده میلیون تومان از ب دریافت کردم و متعهد می شوم تا ماه آینده بازگردانم. و پای آن را امضا کرده اید، یک سند عادی است.
• سند رسمی: این سندها در اداره ثبت اسناد و املاک، دفاتر اسناد رسمی یا توسط مأمورین رسمی (مثل مأمورین ازدواج و طلاق) و طبق مقررات قانونی تنظیم می شوند. مثل سند ازدواج، سند مالکیت خانه یا ماشین، یا وکالت نامه های رسمی. این اسناد، به خودی خود معتبر هستند و دیگر نیازی به اثبات اصالت ندارند؛ مگر اینکه ادعای جعل علیه آن ها مطرح شود.

تفاوت این دو در اعتبار و نحوه اثبات اصالت است. سند رسمی فرض بر صحت دارد و برای انکار آن باید ادعای جعل کرد، اما سند عادی با انکار یا تردید، بار اثبات اصالتش به دوش کسی می افتد که آن را ارائه داده است.

مفهوم انکار سند عادی: وقتی که شما می گویید این امضای من نیست!

ماده ۲۱۶ قانون آیین دادرسی مدنی، راه را برای انکار سند عادی باز کرده است. وقتی یک سند عادی علیه شما ابراز می شود و شما به عنوان کسی که سند به او نسبت داده شده، صراحتاً می گویید: نه، این خط من نیست! این امضا، مهر یا اثر انگشت متعلق به من نیست!، شما دارید اظهار انکار می کنید.

نکته مهم اینجاست که فقط خود شخص یا قائم مقام قانونی او (مثل وکیل، در زمانی که شخص در قید حیات است) می تواند نسبت به سندی که به خودش نسبت داده شده، انکار کند. مثلاً اگر آقای الف، سندی را به عنوان بدهی آقای ب ارائه دهد و آقای ب بگوید امضای پای سند، امضای من نیست، این انکار است.

یادتان باشد، در انکار، شما قطعیت دارید که سند مال شما نیست. مثلاً، یک نفر سفته ای را ارائه می دهد و می گوید شما امضا کرده اید، اما شما می دانید که اصلاً چنین سفته ای را امضا نکرده اید. اینجا جای انکار است.

مفهوم تردید نسبت به سند عادی: وقتی شک می کنید…

اما ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی، موقعیت دیگری را پیش بینی کرده: تردید. این حالت زمانی پیش می آید که سندی عادی علیه شما ابراز می شود، اما امضای پای آن مال شما نیست، بلکه مال یک شخص دیگر است؛ مثلاً پدر، مادر، یا هر شخص ثالث دیگری که حالا فوت کرده یا شما از نحوه امضای او بی اطلاع هستید. شما به عنوان طرف دعوا، از صحت امضای آن شخص دیگر مطمئن نیستید و به آن شک دارید.

تردید فقط می تواند نسبت به اسنادی مطرح شود که به غیر از خود شخص، یعنی به مورث (فرد فوت شده) یا شخص ثالث منتسب شده باشد. مثلاً، شما وراث یک فرد فوت شده هستید و سندی علیه شما ارائه می شود که ادعا می شود پدر مرحوم تان آن را امضا کرده است. شما از صحت امضای پدرتان بی اطلاعید، پس نسبت به آن تردید می کنید.

فرق انکار و تردید در همین قطعیت و عدم قطعیت است. در انکار، شما مطمئنید که امضا مال شما نیست، در تردید، شما مطمئن نیستید که امضا مال شخص مورد نظر هست یا نه.

تفاوت های کلیدی بین انکار، تردید و ادعای جعل: اشتباه نگیرید!

گاهی اوقات افراد، انکار و تردید را با ادعای جعل اشتباه می گیرند، در حالی که این سه مفهوم کاملاً از هم جدا هستند و هر کدام مسیر قانونی خودش را دارد. دانستن این تفاوت ها برای دفاع درست، مثل دانستن قواعد بازی شطرنج است؛ یک حرکت اشتباه، می تواند کل بازی را خراب کند! بیایید تفاوت هایشان را در یک جدول جمع بندی کنیم تا همیشه جلوی چشم تان باشد:

ویژگی	انکار	تردید	ادعای جعل
چه کسی می تواند ادعا کند؟	فقط خود فرد یا قائم مقامش (در زمان حیات فرد)	طرف مقابل دعوا، نسبت به سند منتسب به غیر از خودش (مثل مورث)	هر کسی که سند علیه او ابراز شده یا منافعی در آن دارد
نسبت به چه نوع سندی؟	سند عادی (نسبت به خط، امضا، مهر یا اثر انگشت خود)	سند عادی (نسبت به خط، امضا، مهر یا اثر انگشت غیر)	هم سند عادی و هم رسمی (ادعای تغییر، خدشه، الحاق یا ساخت سند)
بار اثبات بر عهده کیست؟	ارائه کننده سند	ارائه کننده سند	ادعاکننده جعل
هدف از طرح هر ادعا؟	رد تعلق سند به خود	بی اعتباری سند به دلیل عدم احراز اصالت	ابطال یا بی اعتباری کامل سند به دلیل ساختگی بودن

همان طور که می بینید، مهم ترین تفاوت ها در این است که چه کسی می تواند این ادعاها را مطرح کند، نسبت به چه سندی (عادی یا رسمی) و مهم تر از همه، بار اثبات بر عهده چه کسی است. در انکار و تردید، شما فقط کافیست بگویید نه! یا شک دارم! و بار اثبات اصالت سند به عهده کسی می افتد که سند را ارائه داده است. اما در ادعای جعل، شما باید ثابت کنید که سند، دستکاری شده یا از اساس ساختگی است. مثلاً اگر کسی قسمتی از سند را اضافه کرده باشد یا امضای شما را تقلید کرده باشد، اینجا باید ادعای جعل کنید و این شما هستید که باید آن را اثبات کنید.

مراحل و شرایط اظهار انکار/تردید در دادگاه: گام به گام تا دفاعی محکم

حالا که تفاوت ها را فهمیدید، وقت آن است که به مراحل عملی کار بپردازیم. اظهار انکار یا تردید، یک مهلت و شیوه خاص خودش را دارد که اگر رعایت نشود، ممکن است فرصت دفاع را از دست بدهید. پس حواستان را خوب جمع کنید!

مهلت قانونی و حیاتی برای طرح انکار یا تردید: زمان طلاست!

یکی از مهم ترین نکاتی که در مورد انکار و تردید باید بدانید، مهلت قانونی برای طرح آن است. قانون گذار در ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی، تکلیف را روشن کرده: اظهار انکار و تردید باید تا اولین جلسه دادرسی به عمل آید.

• اولین جلسه دادرسی یعنی چه؟ یعنی اولین زمانی که دادگاه به پرونده رسیدگی می کند و به طرفین فرصت دفاع می دهد. این می تواند جلسه ای باشد که قاضی برای رسیدگی تعیین کرده، یا حتی جلسه ای که برای تبادل لوایح برگزار می شود.
• اگر لایحه بدهید: اگر شما قبل از اولین جلسه دادرسی، لایحه ای به دادگاه تقدیم کرده باشید و در آن اظهار انکار یا تردید کرده باشید، این مهلت رعایت شده است.
• اگر در جلسه اول حاضر نشوید: وای به حالتان! اگر در جلسه اول دادرسی حاضر نشوید و از قبل هم لایحه ای تقدیم نکرده باشید، این حق را از دست می دهید. پس حتماً به موقع در دادگاه حاضر شوید یا لایحه بفرستید.
• مورد خاص واخواهی: اگر رای دادگاه به صورت غیابی علیه شما صادر شده باشد، شما در مرحله واخواهی (اعتراض به رای غیابی) این فرصت را دارید که اظهار انکار یا تردید کنید. این یک استثنای مهم است.

پس، از همان لحظه که از ابراز سند علیه خودتان باخبر می شوید، دست به کار شوید و مهلت را از دست ندهید. به قول معروف، کار امروز را به فردا مسپارید!

نحوه صحیح اظهار انکار یا تردید: واضح و شفاف حرف بزنید

برای اینکه اظهار انکار یا تردید شما موثر باشد، باید صریح و بدون ابهام باشد. یعنی چه؟ یعنی اینکه لازم نیست دلایل مفصل بیاورید و بگویید چون من در آن تاریخ در مسافرت بودم، پس امضا مال من نیست. در مرحله اول، همین که با یک جمله قاطع بگویید این امضای من نیست یا نسبت به این امضا تردید دارم، کافیست.

• روش های اظهار: می توانید این کار را به صورت کتبی (با تقدیم لایحه، مثل نمونه هایی که بالا دیدیم) یا شفاهی (در جلسه دادگاه و درج آن در صورتجلسه) انجام دهید.
• توصیه ما: همیشه توصیه می شود که اظهار انکار یا تردید را به صورت کتبی و از طریق لایحه انجام دهید. این کار رسمی تر است، ثبت می شود و جای هیچ حرف و حدیثی باقی نمی گذارد. اگر شفاهی هم بیان کردید، حتماً از منشی دادگاه بخواهید که آن را دقیقاً در صورتجلسه درج کند.

این سادگی در اظهار شاید برایتان عجیب باشد، اما قانون گذار خواسته تا دفاع از حقوق افراد آسان تر شود. دلیل و اثباتش با کسی است که سند را آورده!

شرط اساسی: ارائه اصل سند توسط ارائه کننده: بدون اصل سند، هیچ!

یک شرط خیلی مهم دیگر هم وجود دارد: کسی که سند را ارائه داده و به آن استناد کرده، باید اصل سند را به دادگاه ارائه دهد. بدون اصل سند، سند از اعتبار ساقط است و دادگاه به آن ترتیب اثر نمی دهد.

• پیامد عدم ارائه اصل سند: اگر طرف مقابل، اصل سند را ارائه ندهد، آن سند از لیست دلایل خارج می شود و مثل این است که اصلاً چنین سندی وجود نداشته است.
• ابطال دادخواست: اگر خواهان، دعوای خود را فقط بر اساس همین سند بنا کرده باشد و اصل آن را ارائه ندهد و دلیل دیگری هم نداشته باشد، دادگاه می تواند دادخواست او را ابطال کند. این خیلی مهم است!

پس حواستان باشد، اگر اظهار انکار یا تردید کردید، از طرف مقابل بخواهید که اصل سند را ارائه دهد. بدون اصل سند، نمی توانند کاری از پیش ببرند.

بار اثبات اصالت سند: چه کسی باید ثابت کند؟

یکی از زیباترین و مهم ترین قواعد حقوقی در این زمینه، مربوط به بار اثبات است. وقتی شما اظهار انکار یا تردید می کنید، دیگر لازم نیست شما ثابت کنید که سند جعلی است یا امضا مال شما نیست. برعکس، این ارائه کننده سند است که باید اصالت سند را ثابت کند.

در واقع، نافی را نفی کافی است. یعنی همین که شما نفی کنید (انکار یا تردید کنید)، کافیست و حالا آن کسی که سند را به عنوان دلیل آورده، باید ثابت کند که سندش اصل و معتبر است. این قاعده در ماده ۲۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی به وضوح بیان شده است.

این قاعده، بار سنگینی را از دوش شما برمی دارد و آن را بر دوش طرف مقابل می گذارد. پس با خیال راحت انکار یا تردید کنید و بگذارید طرف مقابل نگران اثبات باشد!

فرآیند رسیدگی دادگاه و پیامدهای آن: چه اتفاقی قرار است بیفتد؟

بعد از اینکه شما اظهار انکار یا تردید کردید و طرف مقابل هم اصل سند را ارائه داد، دادگاه به این موضوع رسیدگی می کند. این رسیدگی یک فرآیند مشخص دارد که مهم ترین بخش آن، پای کارشناس رسمی دادگستری است.

نقش حیاتی کارشناس رسمی دادگستری: چشم سوم دادگاه

وقتی اظهار انکار یا تردید مطرح می شود و سند هم در دعوا موثر است، دادگاه معمولاً برای بررسی اصالت سند، پرونده را به یک کارشناس رسمی دادگستری در رشته خط، امضا و تشخیص اصالت اسناد ارجاع می دهد. این کارشناس، مثل چشم سوم دادگاه عمل می کند.

• وظایف کارشناس: کارشناس وظیفه دارد خط، امضا، مهر یا اثر انگشت مورد بحث را با اسناد مسلم الصدور (یعنی اسنادی که اصالت آن ها قبلاً ثابت شده و مورد قبول است) یا نمونه برداری جدید از امضا و خط شما، مقایسه کند و نظر کارشناسی خود را ارائه دهد.
• پرداخت دستمزد کارشناسی: طبق ماده ۲۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی، دستمزد کارشناس بر عهده کسی است که سند را ارائه داده است؛ یعنی کسی که می خواهد اصالت سندش اثبات شود. این هم خودش یک امتیاز است!

پس، نتیجه نهایی تا حد زیادی به نظر کارشناس بستگی دارد. به همین دلیل، جمع آوری اسناد مسلم الصدور (مثل کپی شناسنامه، کارت ملی، اسناد رسمی دیگر که امضای شما در آن ها هست) برای مقایسه توسط کارشناس، از اهمیت بالایی برخوردار است.

نتایج احتمالی رسیدگی به اصالت سند: سرنوشت سندتان چه می شود؟

بعد از اینکه کارشناس نظرش را داد و دادگاه هم بررسی های لازم را انجام داد، یکی از سه حالت زیر اتفاق می افتد:

الف) اثبات اصالت سند: وقتی سندتان معتبر می ماند

اگر کارشناس و دادگاه به این نتیجه برسند که امضا یا خط ذیل سند عادی اصل است و متعلق به کسی است که ادعا شده، در این صورت سند معتبر تلقی می شود و ارائه کننده می تواند به آن استناد کند. یعنی دفاع شما در این خصوص رد می شود و سند به عنوان دلیل، در نظر گرفته خواهد شد.

ب) عدم اثبات اصالت سند: سند از مدار خارج می شود

اگر اصالت سند (چه در انکار و چه در تردید) برای دادگاه ثابت نشود، سند از عداد دلایل خارج می شود. این یعنی دادگاه به آن سند ترتیب اثر نمی دهد و دیگر نمی توان از آن به عنوان دلیل استفاده کرد. اما این سند از بین نمی رود؛ فقط بی اعتبار می شود و به کسی که آن را ارائه داده، بازگردانده می شود. این یک پیروزی بزرگ برای شماست!

ج) اثبات جعلی بودن سند: دردسر بزرگ برای سندساز!

این حالت، جدی تر از عدم اثبات اصالت است. اگر دادگاه به این نتیجه برسد که سند جعلی است (یعنی دستکاری شده یا از اساس ساخته شده)، علاوه بر اینکه در پرونده حقوقی بی اعتبار می شود، دادگاه می تواند حکم به ابطال، معدوم کردن یا تغییر سند دهد و حتی جنبه کیفری هم پیدا می کند. یعنی ممکن است پای مجازات های کیفری هم به میان بیاید. این اتفاق معمولاً زمانی می افتد که شما مستقیماً ادعای جعل کرده باشید و بتوانید آن را اثبات کنید.

مطالعه موردی / مثال عملی از رسیدگی دادگاه: یک ماجرای واقعی

فرض کنید آقای موسوی از آقای احمدی یک طلب ۵۰ میلیون تومانی دارد و یک دست نوشته عادی به دادگاه ارائه می دهد که پای آن امضای آقای احمدی است. آقای احمدی در اولین جلسه دادرسی، لایحه ای به دادگاه تقدیم می کند و صراحتاً انکار امضای خود را می کند. دادگاه از آقای موسوی می خواهد که اصل دست نوشته را ارائه دهد، که او هم این کار را می کند. سپس، دادگاه برای بررسی اصالت امضا، پرونده را به کارشناس خط و امضا ارجاع می دهد و دستمزد کارشناسی را هم آقای موسوی پرداخت می کند. کارشناس بعد از بررسی دقیق نمونه امضاهای آقای احمدی، نظر می دهد که امضای ذیل دست نوشته، متعلق به آقای احمدی نیست. دادگاه هم با توجه به نظر کارشناس، حکم به بی اعتباری آن دست نوشته می دهد و آن را از عداد دلایل آقای موسوی خارج می کند. در نتیجه، چون آقای موسوی دلیل دیگری برای اثبات طلبش ندارد، دعوای او رد می شود و آقای احمدی پیروز میدان می شود. این مثال ساده نشان می دهد که چقدر اظهار انکار سند عادی می تواند در یک پرونده تاثیرگذار باشد.

نکات کاربردی و توصیه های مهم حقوقی: قبل از هر اقدامی بخوانید!

تا اینجا همه چیز راجع به نمونه لایحه انکار سند عادی و مفاهیم حقوقی آن گفتیم. اما مثل هر کار مهم دیگری، یک سری نکات طلایی و توصیه های مهم هم وجود دارد که رعایت شان می تواند سرنوشت پرونده شما را تعیین کند. پس حتماً این بخش را با دقت بخوانید و دست کم نگیرید.

مشاوره با وکیل متخصص: عصای دست شما در راهروهای دادگاه

با اینکه ما سعی کردیم همه چیز را با زبان ساده توضیح دهیم و یک راهنمای کامل جلوی پایتان بگذاریم، اما مسائل حقوقی پیچیدگی های خاص خودشان را دارند. هر پرونده ای، جزئیات و ظرایف منحصر به فردی دارد که ممکن است از چشم یک فرد عادی پنهان بماند.

توصیه اکید ما این است که پیش از هر اقدام مهمی، به خصوص در تنظیم لایحه انکار سند عادی و ارائه آن به دادگاه، حتماً با یک وکیل متخصص و باتجربه در دعاوی حقوقی مشورت کنید. یک وکیل خوب، می تواند با بررسی دقیق پرونده شما، بهترین راهکار را ارائه دهد و از بروز اشتباهات احتمالی که ممکن است جبران ناپذیر باشند، جلوگیری کند.

وکیل شما نه تنها در نگارش لایحه کمک می کند، بلکه می تواند در تمام مراحل دادرسی، از جمع آوری مدارک گرفته تا دفاع در دادگاه و پیگیری کارشناسی، کنار شما باشد و پرونده تان را به بهترین شکل ممکن پیش ببرد. یادتان باشد، هزینه ای که برای وکیل می پردازید، در واقع سرمایه گذاری برای حفظ حقوق و دارایی هایتان است.

جمع آوری ادله و مستندات قوی: پرونده تان را قدرتمند کنید

اگر قرار است شما اظهار انکار یا تردید کنید، حتماً دست تان پر باشد! جمع آوری اسناد مسلم الصدور که امضای شما یا امضای فرد مورد نظر (در حالت تردید) در آن ها وجود دارد و اصالت شان قطعاً مورد قبول است، فوق العاده مهم است. این اسناد به کارشناس کمک می کنند تا امضای مورد بحث را با یک مبنای قابل اعتماد مقایسه کند.

• مثال: کپی برابر اصل شناسنامه، کارت ملی، گذرنامه، اسناد رسمی مثل سند ازدواج یا سند مالکیت (که در آن ها امضای شما ثبت شده)، قراردادهای قدیمی که اصالت آن ها قبلاً اثبات شده، یا هر سند دیگری که دادگاه آن را به عنوان سند مسلم الصدور قبول کند.

این اسناد مثل لنگر کشتی دفاعی شما هستند؛ هرچه محکم تر باشند، دفاع شما هم قوی تر خواهد بود.

اجتناب از تضییع مهلت قانونی: تعلل ممنوع!

همان طور که گفتیم، مهلت اولین جلسه دادرسی برای اظهار انکار یا تردید، حیاتی است. کوچک ترین تعلل یا غفلت می تواند این فرصت طلایی را از شما بگیرد. از همان لحظه که از وجود سند مورد بحث باخبر می شوید، اقدامات لازم را شروع کنید. لایحه تان را آماده کنید و به موقع به دادگاه بفرستید یا در جلسه اول حضور پیدا کنید و اظهار خود را ثبت کنید. وقت طلاست و در دادگاه، زمان می تواند برگ برنده یا بازنده شما باشد.

حفظ آرامش و ارائه دفاع مستدل: خونسردی، کلید موفقیت

فضای دادگاه می تواند استرس زا باشد و گاهی افراد به دلیل هیجانات، نمی توانند دفاعیات خود را به درستی و با آرامش ارائه دهند. اما یادتان باشد، دادگاه جایی برای بحث و جدل های احساسی نیست، بلکه جایی برای ارائه دفاع مستدل و منطقی است. خونسردی خودتان را حفظ کنید، روی نکات حقوقی تمرکز کنید و اجازه ندهید احساسات، بر منطق شما غلبه کند. اگر وکیل دارید، این کار را به او بسپارید.

مواردی که نمی توان انکار یا تردید کرد: خط قرمزها را بشناسید

درست است که انکار و تردید ابزارهای دفاعی قدرتمندی هستند، اما محدودیت هایی هم دارند. شما نمی توانید در هر حالتی اظهار انکار یا تردید کنید:

• اسناد رسمی: همان طور که قبلاً هم گفتیم، نسبت به سند رسمی نمی توان انکار یا تردید کرد. برای سند رسمی، تنها راه دفاع در مورد اصالت آن، ادعای جعل است.
• اسنادی که قبلاً اصالت آن ها تصدیق شده: اگر سندی قبلاً در یک پرونده دیگر یا حتی توسط خود شما، اصالتش تصدیق شده باشد، دیگر نمی توانید نسبت به آن اظهار انکار یا تردید کنید.
• اسنادی که با اقرار یا سوگند معتبر شده اند: اگر خودتان اصالت سندی را با اقرار (اعتراف) یا سوگند (قسم خوردن) تأیید کرده باشید، دیگر نمی توانید آن را انکار یا نسبت به آن تردید کنید.

شناخت این خط قرمزها باعث می شود که بیهوده وقت خود و دادگاه را نگیرید و روی دفاعیات موثرتری تمرکز کنید.

خب، به انتهای راهنمای جامع نمونه لایحه انکار سند عادی رسیدیم. در این مسیر، سعی کردیم با زبانی ساده و خودمانی، پیچیدگی های حقوقی این موضوع را برایتان باز کنیم. از معرفی اجزای یک لایحه حرفه ای گرفته تا ارائه نمونه های آماده برای انکار و تردید، و حتی توضیح مفاهیم پایه ای مثل سند عادی و رسمی، تفاوت انکار، تردید و جعل، و در نهایت، مراحل رسیدگی دادگاه و نکات طلایی برای یک دفاع موفق.

حالا شما یک دید کلی و جامع نسبت به این موضوع مهم حقوقی دارید. می دانید که لایحه انکار سند عادی می تواند یک برگ برنده واقعی در پرونده های حقوقی شما باشد، به شرطی که درست و به موقع از آن استفاده کنید. اهمیت زمان بندی، دقت در نگارش و البته، شناخت دقیق مفاهیم حقوقی، چیزهایی نیستند که بتوان به سادگی از کنارشان گذشت.

این مقاله به شما ابزاری قدرتمند برای دفاع از حقوقتان می دهد. پس، همین حالا نمونه لایحه را دانلود کرده و با توجه به نکات مطرح شده، آن را شخصی سازی کنید تا یک دفاع مستدل و محکم داشته باشید.

اما یادتان باشد، هیچ چیز جای تجربه و تخصص یک وکیل را نمی گیرد. برای بررسی دقیق پرونده خود، دریافت مشاوره حقوقی تخصصی و اطمینان از بهترین دفاع ممکن، با وکلای متخصص ما تماس بگیرید و از فرصت مشاوره اولیه بهره مند شوید. اجازه ندهید که پیچیدگی های قانونی، شما را از احقاق حق تان بازدارد. ما اینجا هستیم تا در هر قدم، کنار شما باشیم.