وظایف مراکز درمانی در حفاظت و حراست از اطلاعات پزشکی بیماران چیست؟

انتشار صورت هزینه درمان یکی از بیماران بیمارستانی در مشهد با اطلاعات دقیق بیماری و هویتی درفضای مجازی و طرح ادعایی مبنی بر «فروش این برگه ها به عنوان کاغذ باطله یک رو سفید»، بار دیگر اصل محرمانگی و رازداری در امور پزشکی و درمانی بیماران را مورد توجه قرار داد.

به گزارش ایکسل، هرچند که فروش اسناد حاوی اطلاعات بیماران به عنوان کاغذ باطله از سوی مدیرعامل بیمارستان رضوی مشهد تکذیب شد و وی تاکید کرد که «امحای اسناد نیز پس از 10 سال و تحت نظارت صورت می گیرد و این اسناد به خمیر تبدیل خواهند شد.» اما همین موضوع بهانه ای شد برای یادآوری اینکه اصل «محرمانه بودن اطلاعات پزشکی بیماران در مراکز و موسسات درمانی» از اهمیت بالایی برخوردار است و از جوانب مهم حفاظت از حقوق بیماران است. این اطلاعات از تاریخچه بیماری و نتایج آزمایش ها و تشخیص ها و درمان های انجام شده تا اطلاعات هویتی بیمار را شامل می شود.

بنابراین از حقوق اولیه بیماران آن است که اطمینان داشته باشند اطلاعات هویتی و پزشکی آنها در مراجعه به مراکز و موسسات درمانی محرمانه تلقی شده و به جایی دیگر منتقل نمی شود. از طرفی هم دسترسی به چنین اطلاعاتی می تواند زمینه سوء استفاده از بیمار و اطلاعات وی را از سوی افراد سودجو به دنبال داشته باشد.

همچنین رعایت اصل محرمانگی اطلاعات پزشکی بیماران از منظر حفظ اعتماد عمومی به سیستم بهداشت و درمان نیز  اهمیت بسیاری دارد؛ چراکه در غیر این صورت این خطر وجود دارد که فرد از مراجعه به مراکز درمانی خودداری کند؛ موضوعی که می تواند تبعات جبران ناپذیری نیز برای سلامت عمومی جامعه به دنبال داشته باشد.

در همین راستا و درباره اهمیت رعایت اصل «رازداری و محرمانگی» در ارایه خدمات درمانی به بیماران از سوی مراکز درمانی و مطب ها با دکتر سعید بیرودیان – رییس انجمن علمی اخلاق پزشکی کشور و مدیر دبیرخانه اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی به گفت وگو نشستیم که در پی می خوانید:

دکتر سعید بیرودیان – رییس انجمن علمی اخلاق پزشکی ایران در گفت وگو با ایکسل، درباره اهمیت رعایت اصل «محرمانگی» در ارایه خدمات درمانی به بیماران از سوی مراکز و موسسات درمانی گفت: حفظ اسرار بیماران و رعایت حریم خصوصی آنان از مهمترین مسایل مطرح و مورد تاکید در حوزه اخلاق حرفه ای در پزشکی است. به همین جهت بر اساس ماده 5 راهنمای عمومی اخلاق حرفه ای شاغلین حرف پزشکی و وابسته سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، “لازم است شاغلان حِرَف پزشکی و وابسته، اطلاعات ضروری مربوط به خدمات سلامت ارایه شده به بیماران و مراجعه کنندگان به خود را، به نحو کامل و خوانا، در پرونده مربوط به آن، ثبت کنند. نگهداری پرونده ها در موسسات پزشکی، بر عهده مسوول موسسه و در مطب ها و دفاتر کار، بر عهده حرفه مند صاحب پروانه است.”

مدیر دبیرخانه اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی در پاسخ به این سوال که وظایف مراکز درمانی در حفاظت و حراست از اطلاعات پزشکی بیماران چیست؟ توضیح داد: در مواد 76 تا 79 راهنمای اخلاقی سازمان نظام پزشکی (فوق الذکر) تاکید شده است که محرمانه بودن همه اطلاعات بیماران، اعم از اطلاعات حساس و غیرحساس که به هر شکل، در مراحل مختلف تشخیصی و درمانی، جمع آوری می شود و یا به هر ترتیب در اختیار تیم درمانی قرار می گیرد، از حقوق اولیه و اساسی بیماران است و تنها آن دسته از شاغلان حِرَف پزشکی و وابسته، که عضو تیم درمانی بیمار هستند، اجازه دسترسی به اطلاعات مرتبط با تشخیص و درمان هر فرد را دارند.

دکتر بیرودیان گفت: همچنین «نقض اصل رازداری» از سوی شاغلان حِرَف پزشکی و وابسته، تنها به مواردی محدود است که در قانون، به صراحت ذکر شده باشد که در چنین مواردی نیز، پیش از جمع آوری اطلاعات مربوط به آن، بیمار تا حد ممکن، باید از الزام قانونی مذکور، آگاه گردد. ضمنا الزام شاغلان حِرَف پزشکی و وابسته، به ارایه اطلاعات بیماران به مراجع قضایی و انتظامی، تنها منوط به استعلام رسمی دادگاه است.

این عضو هیات علمی گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: اهمیت موضوع رازداری تا آنجاست که ارایه هر نوع اطلاعات به رسانه ها از سوی شاغلان حرف پزشکی، تنها در صورتی موجه است که به هیچ وجه دربردارنده ی نقض حریم خصوصی بیماران نباشد و به فاش شدن اطلاعات پرونده سلامت آنان نیانجامد. در ماده 65 راهنمای اخلاق حرفه ای نظام پزشکی تاکید شده است که در صورت درخواست، رونوشت اطلاعات درخواستی از سوی بیمار که در پرونده سلامت وی ثبت شده است، در هر جایی (از جمله بیمارستان، مطب، درمانگاه و مانند آن)، به بیمار یا نماینده قانونی وی تحویل داده شود. برای اجابت این درخواست، به مجوز هیچ مرجعی (از جمله مرجع قضایی و غیرقضایی) نیاز نیست.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که در صورت تخلف و افشای اسرار بیمار از سوی مرکز درمانی، به هر دلیل، به لحاظ اخلاق پزشکی و همچنین مبانی حقوقی، نحوه برخورد با آن مرکز چگونه خواهد بود؟ به ایکسل گفت: بر اساس آنچه گفته شد، افشای اسرار بیماران و محتویات و مندرجات پرونده های بیمارستانی و غیر بیمارستانی بر اساس اصول مسلم و پذیرفته شده، مذموم و غیر اخلاقی قلمداد می شود. در سازمان نظام پزشکی در کمیسیون های کارشناسی اخلاق پزشکی که ذیل هیات های انتظامی تشکیل شده اند به شکایت های واصله در این زمینه از منظر عدم رعایت شیون حرفه ای رسیدگی می شود.

دکتر بیرودیان در این باره افزود: از منظر حقوقی نیز در ماده 4 آیین نامه رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای شاغلان حرفه های پزشکی و وابسته، مصوب 1378 هیات وزیران ذکر شده است که” شاغلان حرفه های پزشکی و وابسته، حق افشای اسرار و نوع بیماری بیمار مگر به موجب قانون را ندارند”. ضمنا برای نقض رازداری در پزشکی در ماده 648 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 مجازات هایی در نظر گرفته شده است که در صورت بروز آسیب و خسارت به بیماران از این رهگذر، دادگاه می تواند پس از احراز ورود ضرر مادی یا معنوی و رابطه سببیت بین فعل نامشروع پزشک یا موسسه پزشکی مربوطه و ضرر وارده، با استناد به ماده یک قانون مسوولیت مدنی مصوب 1339 خاطی را مکلف به جبران خسارت نماید.

پایان خبر ایکسل

وظایف مراکز درمانی در حفاظت و حراست از اطلاعات پزشکی بیماران چیست؟