بایدن یا ترامپ؟ / کدام نقاط ابهام، سرنوشت کاخ سفید را غیرقابل پیس بینی کرده؟

هرچند که ترامپ یک دوره رییس جمهور آمریکا بوده، اما نسبت به نظام سیاسی و مخصوصا نخبگان حاکم آن نه فقط خودی محسوب نمی شود، بلکه تمایلات خاصی بروز داده و می دهد که همگی نشانه هایی از شک و تردید او درخصوص نهادها و نخبگان حاکم است. نمی توان او را ضدنظام خواند؛ ولی به راحتی می توان او را بی ایمان و بی باور به کارآیی مخصوصا جنبه های سیاسی نخبگان حاکم دید.

همچنین روشن است که در تحلیل بایدن و ترامپ از نظر روان شناختی با دو تیپ شخصیتی روبه رو هستیم. البته هر دو قدرت طلب و قدرت پرست هستند؛ اما شخصیت ترامپ، توده گرا، پرخاشگر، ناامن، توطیه اندیش و البته توانا در ایجاد ارتباط با مردم و اقشار عادی اجتماعی است.

بایدن، نخبه گراست و با اقشار فرادست اجتماعی بهتر می تواند ارتباط برقرار کند. او اهل سازماندهی و اجماع سازی است. بایدن ایدیولوژیک و با چارچوب های شناختی مشخص نسبت به آمریکا و جهان است و در مقابل، ترامپ، اهل معامله و در حوزه مسایل کلان و استراتژیک دیدگاه های سیالی دارد.

روشن است که از این بعد، حملات بایدن و ترامپ به شخصیت، هویت و پندار و گفتار یکدیگر در کانون مبارزات انتخاباتی قرار خواهد گرفت .نوع و درجه و شدت حملات به یکدیگر، متفاوت و بی تردید حملات از این به بعد بی رحمانه تر خواهد بود. ترامپ با توجه به مهارت های پیشین رسانه ای، در پردازش عبارت ها و واژگان کوبنده توانایی بیشتری از بایدن دارد. نقدا ترامپ بایدن را با عنوان عامه پسند «جو خواب آلود» (Sleepy Joe) یاد می کند. به سن بالای او و نسیان ها و فراموشی های متعدد او می تازد و بایدن بر کاستی ها و کژی های رفتاری ترامپ خرده می گیرد. واضحا حملات این دو به یکدیگر بسیار شخصی و بسیار بی رحمانه خواهد بود.

همچنین روشن است که این انتخابات، حول دو هویت و جهت یابی در سیاست داخلی و خارجی آمریکا می چرخد که البته بخشی از این نبرد هویتی، کهن و با پیشینه طولانی در حیات سیاسی آمریکاست. تفاوت نگرش بین طرفداران دولت حداقلی که جمهوری خواهان هستند و دولت غیرحداقلی که دموکرات ها در پی آن هستند، ریشه ای گسترده در تاریخ اندیشه و عمل سیاسی آمریکا و فراتر از آن در غرب دارد. کشمکش سوسیال دموکراسی و لیبرال دموکراسی پدیده ای فراگیر در کلیت غرب است. بایدن یک سوسیال دموکرات و ترامپ یک لیبرال افراطی مخصوصا در کاهش مالیات هاست، فراتر از این زیرساخت اندیشه ای، روشن است که آمریکا دوقطبی شده و قطب بندی ها حول مسایلی چون هویت آمریکایی، مهاجرت، تجارت، مذهب، آزادی های اجتماعی، مالیات، رابطه با دنیای خارج، تعلیم و تربیت و در یک کلام نگرش آمریکا به خود و به دیگران می چرخد.

با دو آمریکا روبه رو هستیم؛ ترامپ آمریکای باز از نظر اقتصادی (نه البته در تجارت) و بسته از نظر فرهنگی و اجتماعی را نمایندگی می کند و بایدن اقتصاد باز ولی با مقررات و ضابطه مند و تا حدودی بسته درباره ایجاد برابری اجتماعی همراه با آزادی های گسترده ذهنی را دنبال می کند. نژاد و فرهنگ در میان موضوعاتی عمیقا جداکننده هستند.

آنچه ذکر شد، روشنی ها به طور نسبی و اجمالی بودند. اما هر انتخابات، ازجمله انتخابات آمریکا، مخصوصا در این مقطع زمانی با ابهامات متعددی روبه رو است.

جمع بندی حدود هفت نظرسنجی آن است که در سطح ملی بایدن 45درصد و ترامپ 44درصد از آرا را در موقعیت کنونی به خود اختصاص داده اند. ولی این جلو بودن بایدن ممکن است پایدار نباشد. ابهامات در این میان نقش دارند.

ابهامات داخلی برای هر دو طرف کم نیستند. ابهام در سرنوشت نهایی پرونده های حقوقی ترامپ را نمی توان دست گرفت. ابهام دیگر ظرفیت مالی و توان پشتیبانی اقتصادی از اردوگاه های انتخاباتی است. ترامپ در این حوزه عقب تر است و از همه جالب تر برای آمریکایی ها که البته برای کسانی که در خارج از آمریکا هستند، حساسیت و هیجانی دربرندارد؛ پویایی بحث آزادی سقط جنین است. توضیح آنکه اکثر اعضای دیوان عالی کشور، نگرش دست راستی و محافظه کارانه داشته و چندی پیش یکی از رای های صادرشده در دهه70 میلادی آن دیوان را که متضمن آزادی سقط جنین بود، لغو کردند.

دموکرات ها آزادی سقط جنین را در زمره آزادی های طبیعی و مشروع و جمهوری خواهان به دلایل مذهبی و فرهنگی با آن مخالفند. این موضوع برای ترامپ دردسرساز شد و در این اواخر اعلام کرد که مساله سقط جنین را باید بر عهده ایالت ها گذاشت و در این میان ایالت آریزونا به قانون ممنوعیت مصوبه1860 برگشت و به معنای دقیق کلمه غوغایی در چند روز گذشته در فضاهای رسانه ای آمریکا ایجاد کرده که نتایج آن مبهم است.

در بعد خارجی، ابهام ها نیز قابل توجه است؛ ولی مهم ترین آنها تاثیر بحران غزه بر رای دهندگان، مخصوصا دموکرات ها است. اغراق نیست، اگر گفته شود که در میان بحران های خاورمیانه ای هیچ بحرانی مانند غزه در سیاست داخلی آمریکا اثرگذار نبوده و مخصوصا اثرات آن در ایالت هایی که به ایالت های چرخشی (Swing States) شناخته می شوند، جدی است.

توضیح آنکه برخی از ایالت ها، به طور سنتی و پایدار به یک حزب رای داده اند و هویت حزبی مشخصی دارند؛ ولی برخی بین دموکرات ها و جمهوری خواهان با آرای هرچند کم در چرخش هستند. ایالت میشیگان با حدود 200هزار آمریکایی عرب تبار و مسلمان از زمره آنهاست. بحران غزه ممکن است پیامدهای ناخواسته و نامشخص عمیق تری از درگیری آمریکا در خاورمیانه را دربرداشته باشد که آن هم بر ابهام ها می افزاید. در تاریک و روشنی انتخابات آمریکا، این گزاره جدی می شود که سیاست سرنوشت محتومی ندارد و به متغیرهای متعددی بستگی دارد که برخی شناخته شده و برخی نامشخص هستند.

21302