محدودیت های اینترنت ماهواره ای

اینترنت ماهواره ای، با همه جذابیت هایش، محدودیت های جدی هم دارد؛ از هزینه های سرسام آور خرید تجهیزات و اشتراک ماهانه دلاری گرفته تا نیاز به دید مستقیم به آسمان، تأثیر شدید شرایط جوی، مصرف برق بالا و مهم تر از همه، موانع قانونی و ریسک های امنیتی به خصوص در ایران. درسته که اسم اینترنت ماهواره ای این روزها حسابی سر زبان ها افتاده، مخصوصاً با سرویس استارلینک ایلان ماسک که وعده اینترنت پرسرعت و بدون سانسور رو در هر گوشه ای از دنیا می ده. برای خیلی ها، این فناوری شده یه نور امید برای رهایی از دست محدودیت ها و سرعت های پایین اینترنت داخلی. اما خب، همیشه اون روی سکه هم هست؛ آیا این اینترنت واقعاً اون چیزیه که فکر می کنیم؟ آیا همه چیزش گل و بلبله؟

اینجا قراره با هم صادقانه و بی طرفانه به تمام این محدودیت ها و چالش ها نگاه کنیم، خصوصاً با توجه به شرایط ایران. هدفمون اینه که قبل از هر تصمیمی، شما یه دید واقعی و جامع پیدا کنید و بدونید که دقیقاً با چی طرف هستید. پس اگه کنجکاوید، یا حتی فکر خرید استارلینک افتاده تو سرتون، تا انتهای این مطلب با ما باشید تا از سیر تا پیاز محدودیت های این غول فناوری رو براتون رو کنیم.

اینترنت ماهواره ای و استارلینک؛ رؤیای دسترسی آزاد به اطلاعات؟

قبل از اینکه بریم سراغ محدودیت ها، بذارید یه توضیح کوتاه و دوستانه درباره اینترنت ماهواره ای و استارلینک بهتون بدم. حتماً شنیدید که اینترنت ماهواره ای چیز جدیدی نیست و سال هاست که وجود داره. اما اینترنت های قدیمی تر، مثل اونایی که تو مدارهای خیلی دور از زمین (مدار GEO) بودن، یه مشکل اساسی داشتن: چون فاصله زیاد بود (حدود ۳۶ هزار کیلومتر!)، سیگنال خیلی دیر به زمین می رسید و برمی گشت. این تأخیر یا «لیتِنسی» (Latency) اون قدر زیاد بود که عملاً به درد بازی آنلاین، تماس تصویری یا دیدن فیلم زنده نمی خورد.

اینجا بود که ایلان ماسک و تیمش با پروژه استارلینک وارد گود شدن. اونا هزاران ماهواره کوچیک رو به مدارهای خیلی نزدیک تر به زمین (حدود ۵۵۰ کیلومتر – مدار LEO) فرستادن. این فاصله کمتر، تأخیر رو به شدت پایین آورد (در حد ۲۰ تا ۴۰ میلی ثانیه، یعنی تقریباً مثل اینترنت های کابلی خوب) و سرعتشون هم حسابی بالا رفت. خلاصه، استارلینک اومد تا یه بازی جدید تو دنیای اینترنت ماهواره ای راه بندازه؛ یه اینترنت پرسرعت با پوشش تقریباً جهانی که بتونه محدودیت های اینترنت زمینی رو دور بزنه و هرجا که باشید، بهتون اینترنت بده. حالا که با کلیاتش آشنا شدیم، بریم ببینیم این رؤیا چه چالش ها و محدودیت هایی داره.

چرا باید محدودیت ها را بشناسیم؟

شاید بپرسید خب که چی؟ اینترنت ماهواره ای که عالیه، چرا باید محدودیت هاش رو بشناسیم؟ دلیلش خیلی ساده ست: شناختن محدودیت ها باعث می شه که انتظارات واقع بینانه تری از این فناوری داشته باشیم و خدایی نکرده بعداً پشیمون نشیم. وقتی از هزینه ها، مشکلات فنی و به خصوص ریسک های قانونی و امنیتی باخبر باشید، بهتر می تونید تصمیم بگیرید که آیا این راهکار مناسب شما هست یا نه. جلوگیری از خرج های اضافه و بی فایده، آماده شدن برای نگهداری از تجهیزات و استفاده بهینه از سرویس، همه و همه به شناخت دقیق همین محدودیت ها برمی گرده.

بزرگ ترین محدودیت های اینترنت ماهواره ای استارلینک

خب، رسیدیم به بخش اصلی ماجرا. حالا که می دونیم اینترنت ماهواره ای چیه و استارلینک چطور کار می کنه، وقتشه که کلاه قاضی بذاریم و تمام جوانب منفی و چالش های این سرویس رو بررسی کنیم. این محدودیت ها رو می تونیم به چند دسته اصلی تقسیم کنیم که هر کدومشون به نوبه خودشون می تونن حسابی دردسرساز بشن.

هزینه های سرسام آور؛ جیب بر یا راه حل؟

شاید مهم ترین و بزرگترین دغدغه برای کاربران، به خصوص ما ایرانی ها، همین هزینه های سرسام آور استارلینکه. این سرویس اصلاً ارزون نیست و برای استفاده ازش باید حسابی دست به جیب بشید.

هزینه اولیه خرید تجهیزات

شما برای وصل شدن به استارلینک، اول از همه نیاز به یه سری تجهیزات دارید؛ یه دیش مخصوص (همون Dishy McFlatface معروف)، یه روتر و کابل های مورد نیاز. قیمت پایه این کیت ها تو کشورهای مبدأ (مثلاً آمریکا) حدود 599 دلار هست. اما متاسفانه برای ما که تو ایران هستیم، قضیه فرق می کنه. چون این تجهیزات باید به صورت قاچاق و از طریق واسطه ها وارد بشن، قیمتشون ممکنه تا دو یا سه برابر هم بالا بره. یعنی ممکنه یه دیش که تو آمریکا 600 دلاره، تو ایران چند هزار دلار براتون آب بخوره!

هزینه اشتراک ماهانه

بعد از اینکه تجهیزات رو خریدید، نوبت به هزینه ماهانه می رسه. استارلینک سرویس های مختلفی داره، ولی برای کاربرای ایرانی که استارلینک تو کشورشون به صورت رسمی فعال نیست، باید از سرویس های گرون تری مثل «رومینگ جهانی» (Global Roaming) یا «موبایل پرایوریتی» (Mobile Priority) استفاده کرد. این سرویس ها الان حدود 200 دلار در ماه قیمت دارن، در حالی که سرویس استاندارد برای کشورهای تحت پوشش رسمی حدود 120 دلاره. خب با نوسانات نرخ ارز تو ایران، پرداخت 200 دلار در ماه برای خیلی ها واقعاً غیرممکنه و یه بار مالی سنگین به حساب میاد.

چالش های پرداخت و کارمزد واسطه ها

همین که هزینه بالا باشه کافی نیست، مشکل اینه که برای پرداخت این مبالغ دلاری، شما نیاز به کارت اعتباری بین المللی دارید که تو ایران پیدا کردنش سخته. برای همین، باید از واسطه های پرداخت ارزی کمک بگیرید که اونا هم بابت خدماتشون کارمزد حسابی ازتون می گیرن. این یعنی علاوه بر هزینه خود سرویس، باید پول بیشتری هم بابت کارمزدها کنار بذارید.

جریمه فعال سازی خارج از منطقه (Out-of-Region Activation Fee)

تازگی ها استارلینک یه سیاست جدید هم وضع کرده که کار رو برای کاربرای قاچاقچی پذیر سخت تر کرده. اونا دنیا رو به شش منطقه اصلی تقسیم کردن و هر کیت استارلینک به یکی از این مناطق اختصاص داره. اگه شما کیت رو تو منطقه ای متفاوت از منطقه اختصاصی خودش فعال کنید، یه جریمه سنگین تحت عنوان «هزینه فعال سازی خارج از منطقه» باید بپردازید. این جریمه برای کیت های استاندارد حدود 200 دلار و برای کیت های Mini حدود 300 دلاره. این یعنی اگه یه دیش از ترکیه یا امارات بیارید و تو ایران فعالش کنید، ممکنه یه راست با یه فاکتور جریمه سنگین مواجه بشید که به هزینه های اولیه اضافه می شه و راه برگشتی هم نداره!

به طور خلاصه، یه نگاهی به جدول زیر بندازید تا مقایسه هزینه ها دستتون بیاد:

نوع هزینه	قیمت پایه (کشورهای تحت پوشش رسمی)	تخمین قیمت برای کاربران ایرانی (به دلیل قاچاق و واسطه)
هزینه اولیه تجهیزات (دیش، روتر، کابل)	۵۹۹ دلار	حداقل ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ دلار
هزینه اشتراک ماهانه (سرویس استاندارد)	۱۲۰ دلار
هزینه اشتراک ماهانه (سرویس رومینگ/موبایل پرایوریتی)		حدود ۲۰۰ دلار (گران تر از استاندارد)
جریمه فعال سازی خارج از منطقه (در صورت لزوم)	ندارد	۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار (برای هر بار فعال سازی خارج از منطقه)
کارمزد واسطه های پرداخت ارزی	ندارد	متغیر (بسته به واسطه)

این اعداد نشون می ده که اینترنت ماهواره ای اصلاً راهکاری ارزون و دم دستی نیست و باید حسابی براش سرمایه گذاری کنید.

چالش های فنی و عملکردی؛ همیشه هم آسمان صاف نیست!

فکر نکنید که همه مشکلات فقط پولیه! استارلینک از نظر فنی و عملیاتی هم یه سری محدودیت ها و چالش های خاص خودش رو داره که ممکنه تجربه کاربری شما رو تحت تأثیر قرار بده.

نیاز به دید مستقیم و بدون مانع به آسمان (Line of Sight)

دیش استارلینک برای اینکه بتونه با ماهواره ها ارتباط بگیره، باید یه دید کاملاً باز و بدون مانع به آسمون داشته باشه. یعنی اگه ساختمون بلند، درخت های انبوه، کوهستان یا هر چیز دیگه ای جلو دیدش رو بگیره، سیگنال ضعیف می شه یا کلاً قطع می شه. این موضوع نصب دیش رو تو آپارتمان ها، کوچه پس کوچه های تنگ شهری یا مناطق پردرخت حسابی سخت می کنه. باید دیش رو تو یه جای بلند و باز بذارید که آسمون رو مثل کف دستش ببینه.

تأثیر شرایط جوی نامساعد

بارون شدید، برف سنگین، رعد و برق و طوفان های سهمگین می تونن حسابی رو کیفیت سیگنال تأثیر بذارن و حتی ارتباطتون رو قطع کنن. دیش استارلینک مثل یه گوشیه که داره سیگنال رو از ماهواره ها می گیره؛ اگه هوا خراب باشه، سیگنال ضعیف تر می شه و ممکنه قطع و وصل بشه. هرچند که استارلینک روی این قضیه کار کرده، اما هنوز هم تو هوای خیلی بد، ممکنه اینترنتتون به مشکل بخوره.

مصرف بالای برق و وابستگی به منبع تغذیه پایدار

دیش استارلینک یه مصرف برق نسبتاً بالایی داره (حدود 50 تا 75 وات). این یعنی برای استفاده مداوم، باید یه منبع برق پایدار داشته باشید. اگه تو منطقه ای زندگی می کنید که قطعی برق زیاده یا اصلاً به برق ثابت دسترسی ندارید (مثلاً تو مناطق دورافتاده یا کمپینگ)، باید به فکر یه باتری قوی یا ژنراتور باشید که خودش دوباره هزینه و دردسر اضافه می کنه. علاوه بر این، دیش ها مخصوصاً تو مناطق گرمسیری ممکنه داغ بشن و نیاز به تهویه مناسب داشته باشن.

تأخیر (Latency)؛ هرچند کم، اما هست!

درسته که استارلینک با ماهواره های LEO تأخیر رو به شدت کم کرده (20-40 میلی ثانیه) و از اینترنت های ماهواره ای قدیمی خیلی بهتره، اما هنوز هم تأخیرش از اینترنت فیبر نوری بیشتره. برای یه وب گردی معمولی یا دیدن فیلم شاید اصلاً متوجه نشید، ولی برای بازی های آنلاین خیلی حساس یا معاملات مالی لحظه ای که هر میلی ثانیه مهمه، این تأخیر می تونه محسوس باشه و مشکل ایجاد کنه.

محدودیت سرعت و پایداری

سرعت استارلینک ثابت نیست و می تونه نوسان داشته باشه. این نوسانات به چند تا عامل بستگی داره: تراکم کاربر تو منطقه ای که هستید (اگه تو یه منطقه کلی آدم همزمان از استارلینک استفاده کنن، سرعت پایین میاد)، ساعات اوج مصرف، و حتی پوشش ماهواره ای تو اون منطقه خاص. مثلاً تو بعضی نواحی قطبی یا جاهایی که ایستگاه های زمینی استارلینک کمن، ممکنه سرعت یا پایداری سرویس کمتر باشه.

شناخت محدودیت های فنی استارلینک، به خصوص نیاز به دید مستقیم به آسمان و تأثیر آب و هوا، برای هر کاربری که قصد تهیه این سرویس را دارد ضروری است. نادیده گرفتن این موارد می تواند منجر به تجربه ای ناامیدکننده و هدر رفتن هزینه شود.

موانع قانونی و ریسک های امنیتی در ایران؛ شمشیر دولبه!

این بخش برای ما ایرانی ها از همه مهم تره، چون استفاده از استارلینک تو ایران چالش های قانونی و امنیتی جدی داره که نمی شه راحت ازشون گذشت. این سرویس تو ایران به صورت رسمی مجاز نیست و همین مسئله کلی دردسر ایجاد می کنه.

غیرقانونی بودن استفاده در ایران

طبق قوانین کشور ما، استفاده از هر نوع تجهیزات ارتباطی ماهواره ای بدون مجوز رسمی، غیرقانونیه. این یعنی اگه دستگاه استارلینک داشته باشید و ازش استفاده کنید، ممکنه با عواقب قانونی مثل ضبط تجهیزات، پیگرد قضایی و جریمه نقدی روبرو بشید. دولت و نهادهای مربوطه بارها اعلام کردن که با واردات و استفاده از این تجهیزات برخورد می کنن و این قریضیه رو از جنبه های امنیتی هم بررسی می کنن.

چالش ورود تجهیزات به کشور

همون طور که گفتیم، چون استارلینک تو ایران نمایندگی رسمی نداره، تنها راه ورود تجهیزاتش به کشور از طریق قاچاقه. این یعنی شما باید از بازار سیاه و واسطه ها خرید کنید که خودش خطرات حمل و نقل، گرون فروشی و نداشتن گارانتی رو به همراه داره. ممکنه دستگاه خراب باشه یا اصلاً به دستتون نرسه.

ریسک شناسایی و ایجاد اختلال (Jamming)

یکی از نگرانی های بزرگ، امکان شناسایی موقعیت دیش های استارلینک توسط نهادهای مربوطه و ایجاد پارازیت و اختلال روی سیگنالشونه. این دستگاه برای موقعیت یابی از GPS استفاده می کنه و اگه روی سیگنال های GPS یا ماهواره ای اختلال ایجاد بشه (که سابقه این کار تو ایران زیاده)، عملکرد استارلینک می تونه مختل یا کلاً متوقف بشه. این یعنی ممکنه پول زیادی خرج کنید و بعداً به خاطر پارازیت نتونید از سرویس استفاده کنید.

عدم پشتیبانی رسمی و گارانتی

چون استارلینک تو ایران نمایندگی رسمی نداره، اگه دیشتون خراب شد یا مشکلی پیدا کرد، هیچ کس پاسخگو نیست. نه گارانتی داره، نه خدمات پس از فروش و نه تعمیرات مجاز. اگه قطعه ای نیاز به تعویض داشته باشه یا دستگاه کلاً از کار بیفته، عملاً پولتون به باد رفته.

مسائل مربوط به حاکمیت داده ها

دولت ها نگران این هستن که ترافیک داده های اینترنت ماهواره ای از زیرساخت های ملیشون عبور نمی کنه و نظارتی روش نیست. این مسئله می تونه نگرانی های امنیتی و حاکمیتی ایجاد کنه و باعث بشه دولت ها به دنبال راه هایی برای محدود کردن یا مسدود کردن این فناوری باشن.

محدودیت های جغرافیایی استارلینک (Geofencing)؛ فقط برای اهلش!

استارلینک برای کنترل بهتر سرویس و منابعش، دنیا رو به مناطق سرویس دهی مختلفی تقسیم کرده (که بهش Geofencing یا حصارکشی جغرافیایی میگن). این مسئله یه محدودیت مهم برای کاربران بین المللی، مخصوصاً اونایی که دیش رو از یه منطقه می خرن و تو منطقه دیگه فعال می کنن، ایجاد کرده.

سیاست های جدید استارلینک و جریمه فعال سازی خارج از منطقه

همون طور که قبل تر گفتیم، استارلینک حالا برای دیش هایی که تو منطقه ای متفاوت از منطقه ای که براشون اختصاص داده شده، فعال می شن، یه جریمه ای حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار اعمال می کنه. این جریمه «هزینه فعال سازی خارج از منطقه» نام داره. این سیاست مستقیماً کاربرای ایرانی رو هدف قرار می ده که مجبورن دیش ها رو از کشورهای همسایه وارد کنن و تو ایران فعالشون کنن.

عدم امکان جابجایی دیش بین قاره ها/مناطق

با این سیاست جدید، دیگه نمی تونید یه دیش رو از یه قاره بخرید و انتظار داشته باشید تو یه قاره دیگه بدون دردسر کار کنه. استارلینک محدودیت هایی برای جابجایی دیش بین مناطق جغرافیایی اعمال کرده تا کنترل بیشتری روی توزیع و استفاده از سرویسش داشته باشه. این یعنی آزادی عملی که قبلاً برای جابجایی دیش وجود داشت، حالا کمتر شده.

دغدغه های زیست محیطی و نجومی؛ آسمان ما شلوغ می شود؟

این ها شاید مستقیماً روی تجربه کاربری شما تأثیر نذارن، ولی از محدودیت های کلی این فناوری محسوب می شن که برای جامعه جهانی و آینده فضا اهمیت دارن.

آلودگی نوری

هزاران ماهواره استارلینک که تو مدار پایینی زمین هستن، می تونن نور خورشید رو بازتاب بدن و تو آسمون شب مثل یه عالمه نقطه روشن دیده بشن. این پدیده برای ستاره شناس ها و رصدخانه های زمینی حسابی دردسر ایجاد کرده و کیفیت رصد آسمون رو پایین میاره. در واقع، آسمان شب داره از حالت طبیعی خودش خارج میشه و به یه صحنه شلوغ تر از ماهواره ها تبدیل میشه.

زباله های فضایی

با پرتاب این همه ماهواره به فضا، نگرانی ها درباره افزایش زباله های فضایی هم بیشتر شده. اگه یکی از این ماهواره ها از کار بیفته یا با ماهواره دیگه برخورد کنه، هزاران قطعه زباله فضایی ریز و درشت تو مدار پخش می شن که می تونن برای ماهواره های دیگه و حتی مأموریت های فضایی آینده خطرناک باشن. این مسئله یه چالش بزرگ برای آینده اکتشافات فضاییه.

آیا با وجود این محدودیت ها، استارلینک در ایران قابل استفاده است؟ (نتیجه گیری وضعیت کنونی)

خب، با این همه تفاسیر، سؤال اصلی اینه: آیا استارلینک با این همه محدودیت تو ایران قابل استفاده ست؟ پاسخ کوتاه اینه که بله، از نظر فنی امکان اتصال وجود داره. ماهواره های استارلینک آسمان ایران رو پوشش می دن و اگه بتونید یه دیش رو از خارج از کشور تهیه و فعال کنید، از لحاظ تکنیکی می تونید به اینترنت وصل بشید.

اما واقعیت اینه که همه چالش هایی که گفتیم، از هزینه های سرسام آور دلاری و ریسک های قانونی (مثل ضبط دستگاه و پیگرد قضایی) گرفته تا مشکلات فنی (مثل نیاز به دید مستقیم به آسمون و تأثیر آب و هوا)، استفاده عمومی از استارلینک رو تو ایران حسابی سخت و پردردسر کرده. به قول معروف، «همیشه مرغ همسایه غاز نیست». شاید استارلینک یه راه حل جذاب به نظر بیاد، اما در عمل، فقط تعداد معدودی از افراد که شرایط خاصی دارن (مثلاً کسایی که شغلشون تو مناطق دورافتاده ست و چاره ای جز اینترنت ماهواره ای ندارن یا اونایی که دغدغه مالی ندارن) می تونن ازش استفاده کنن. برای عموم مردم، با توجه به هزینه ها و ریسک ها، فعلاً اینترنت ماهواره ای یه رؤیای دوره.

با اینکه این فناوری می تونه نقش مهمی تو دسترسی به اطلاعات تو مناطق بحران زده یا دورافتاده دنیا بازی کنه، ولی برای ما تو ایران، واقعیت چیز دیگه ایه. ما اینجا به هیچ وجه توصیه به استفاده غیرقانونی از این سرویس نمی کنیم و هدفمون فقط اطلاع رسانی بی طرفانه برای آگاه شدن شما از تمام جنبه های این موضوعه.

سوالات متداول

محدودیت اصلی استفاده از استارلینک در ایران چیست؟

محدودیت اصلی استفاده از استارلینک در ایران، ترکیب دو عامل «هزینه های بسیار بالا» (شامل خرید تجهیزات قاچاق، اشتراک ماهانه دلاری و جریمه های احتمالی) و «غیرقانونی بودن» (همراه با ریسک های ضبط دستگاه، پیگرد قضایی و احتمال ایجاد پارازیت) است.

آیا می توان جریمه فعال سازی خارج از منطقه را دور زد؟

خیر، این جریمه یک سیاست جدید و جدی از سمت خود استارلینک است و راهکار مشخص و پایداری برای دور زدن آن وجود ندارد. بهترین راه اجتناب، خرید دیش از منطقه مجاز یا پذیرش هزینه های اضافی است.

مصرف برق دیش استارلینک چقدر است و چگونه می توان آن را تأمین کرد؟

دیش استارلینک معمولاً بین 50 تا 75 وات برق مصرف می کند و نیاز به اتصال دائمی به برق دارد. برای تأمین برق در مناطق بدون دسترسی یا با قطعی مکرر، نیاز به استفاده از باتری های قدرتمند، پنل خورشیدی یا ژنراتور است.

آیا پارازیت ها بر عملکرد اینترنت ماهواره ای تأثیر می گذارند؟

بله، پارازیت ها می توانند بر عملکرد اینترنت ماهواره ای تأثیر منفی بگذارند. دیش استارلینک برای موقعیت یابی و اتصال به ماهواره ها از سیگنال های GPS استفاده می کند و در صورت ایجاد اختلال روی این سیگنال ها، عملکرد آن مختل می شود.

سرعت استارلینک همیشه ثابت است؟

خیر، سرعت استارلینک همیشه ثابت نیست و می تواند نوسان داشته باشد. این نوسانات به عواملی مانند تراکم کاربران در یک منطقه، ساعات اوج مصرف، شرایط آب و هوایی و پوشش ماهواره ای در آن موقعیت جغرافیایی بستگی دارد.

آیا استارلینک در مناطق کوهستانی یا پر درخت کار می کند؟

عملکرد استارلینک در مناطق کوهستانی یا پردرخت می تواند با مشکل مواجه شود. دیش برای کارکرد صحیح به دید مستقیم و بدون مانع به آسمان نیاز دارد و موانع فیزیکی مانند کوه ها، ساختمان های بلند یا درختان انبوه می توانند سیگنال را مسدود یا ضعیف کنند.

فرق استارلینک موبایل پرایوریتی با سرویس استاندارد چیست؟

سرویس استاندارد استارلینک برای استفاده در یک منطقه جغرافیایی ثابت و مشخص طراحی شده و هزینه کمتری دارد. در مقابل، سرویس Mobile Priority (که قبلاً به Global Roaming معروف بود) برای جابجایی و استفاده در مناطق مختلف دنیا مناسب است و به دلیل انعطاف پذیری بیشتر، هزینه ماهانه بالاتری دارد (حدود 200 دلار در ماه).

به طور خلاصه، اینترنت ماهواره ای و به خصوص استارلینک، با تمام وعده های جذابش، محدودیت های ریز و درشتی داره که برای هر کاربری، مخصوصاً تو شرایط خاص کشور ما، دونستن شون حیاتیه. از جیب خالی کننده بودن هزینه هاش و دردسرهای پیدا کردن و وارد کردن تجهیزاتش بگیر تا شمشیر دولبه بودن قانونی بودنش و چالش های فنی مثل تأثیر آب و هوا و نیاز به دید مستقیم به آسمون، همه اینا باعث می شن که قبل از اینکه دل به دریا بزنید و تصمیم به خرید بگیرید، حسابی دو دو تا چهار تا کنید.

پس، اگه فکر اینترنت ماهواره ای تو سرتونه، خوب به این محدودیت ها فکر کنید و با یه دید واقع بینانه قدم بردارید. آینده اینترنت ماهواره ای شاید روشن باشه، اما برای هرکسی، اون قدرها هم بدون چالش نیست.